TÜİK İlk Kez Açıkladı: Beşeri Sermaye Endeksiyle Türkiye’nin En Yüksek ve En Düşük İlleri Belirlendi
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2021-2023 dönemine ilişkin Beşeri Sermaye Endeksi (BSE) verilerini ilk kez il bazında yayımladı. Buna göre Türkiye’nin beşeri sermaye endeksi, 2021’de 0,693 iken, 2022’de 0,696’ya yükseldi. Ancak 2023’te yıllık yüzde 0,9 düşüşle 0,690’a geriledi. İl bazında en yüksek beşeri sermaye endeksi 0,781 ile Çanakkale’de, en düşük değer ise 0,599 ile Şırnak’ta ölçüldü.
Beşeri Sermaye Endeksi Nedir?
Beşeri sermaye endeksi, bugün doğan bir çocuğun, yaşadığı ülkenin sağlık ve eğitim koşulları göz önünde bulundurularak 18 yaşına geldiğinde sahip olacağı bilgi, beceri ve sağlık kapasitesini ölçer. Endeksin bileşenleri arasında hayatta kalma, sağlık ve eğitim yer alır. TÜİK verilerine göre 2023’te hayatta kalma endeksi yüzde 0,3 azalarak 0,985, sağlık yüzde 0,2 artarak 0,966, eğitim ise yüzde 0,8 azalarak 0,725 olarak kayıtlara geçti.
Türkiye’de İl Bazında En Yüksek ve En Düşük Endeksler
2023 yılı itibarıyla il seviyesinde en yüksek beşeri sermaye endeksi, 0,781 ile Çanakkale’de ölçüldü. Bu ili 0,761 ile Antalya, 0,756 ile Erzincan, 0,755 ile Eskişehir ve 0,749 ile Rize takip etti. Öte yandan, en düşük endekse sahip iller Şırnak (0,599), Ağrı, Şanlıurfa, Gümüşhane ve Muş olarak sıralandı.
Beşeri Sermaye Endeksinde Artış ve Düşüş Göstergeleri
2021-2023 döneminde beşeri sermaye endeksi en fazla artış gösteren iller Çanakkale (0,026 puan), Uşak (0,022 puan) ve Siirt, Antalya, Erzincan (0,017 puan artış) oldu. Buna karşın, endeksin düşüş gösterdiği iller arasında Hatay (0,066 puan azalış), Adıyaman (0,059 puan), Kahramanmaraş (0,048 puan), Manisa (0,024 puan) ve Malatya (0,022 puan) yer aldı.
Avrupa Kıyaslaması
Avrupa Birliği (AB) ülkeleriyle kıyaslandığında Türkiye’nin beşeri sermaye endeksi 0,690 ile AB ortalaması 0,730’un altında kaldı. AB içinde en yüksek endeks değerine sahip ülkeler 0,796 ile Finlandiya, 0,795 ile İsveç ve 0,793 ile İrlanda olurken, en düşük değerler 0,584 ile Romanya, 0,614 ile Bulgaristan ve 0,665 ile Slovakya olarak kaydedildi.
TÜİK’in açıklaması, Türkiye’de iller arası sağlık ve eğitim farklarını gözler önüne sererken, politika yapıcılar için önemli bir referans noktası oluşturuyor. Bu veriler, beşeri sermayeyi güçlendirmek adına yapılacak yatırımlar ve reformlar için temel veri niteliği taşıyor.
