Trump’tan UNESCO’ya Üçüncü Rest: ABD Bir Kez Daha Üyelikten Çekiliyor
ABD Başkanı Donald Trump, tartışmalı bir karara daha imza atarak ülkesinin UNESCO üyeliğini sonlandırma kararı aldı. Trump’ın bu adımı, hem uluslararası diplomasi çevrelerinde hem de insan hakları ve eğitim odaklı kuruluşlar arasında büyük yankı uyandırdı. Bu karar, Şubat ayında başlatılan ve 90 gün süren inceleme sürecinin ardından geldi.
90 Günlük İnceleme Sürecinden Çekilme Kararına
Trump yönetimi, Şubat ayında Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) ile ilgili detaylı bir değerlendirme başlattı. Bu sürecin temelinde, örgütün İsrail karşıtı tutumu, antisemitizm suçlamaları ve Çeşitlilik, Eşitlik ve Kapsayıcılık (DEI) politikalarına yönelik itirazlar yer alıyordu. Trump, söz konusu politikaların “Amerikan değerleriyle bağdaşmadığını” savunarak, UNESCO’nun ayrıştırıcı bir tutum benimsediğini iddia etti.
Bu kapsamda, örgütün 2023 yılında yayımladığı “ırkçılık karşıtı rehber” ile 2024’te başlatılan “MEN’talities” adlı toplumsal cinsiyet projesi, eleştirilerin odağında yer aldı.
Geçmişten Günümüze ABD-UNESCO İlişkisi
Bu karar, ABD’nin UNESCO’dan ilk kez çekilmesi değil. Trump daha önce 2017 yılında da benzer gerekçelerle örgütten ayrılma kararı almıştı. Ancak 2023’te göreve gelen Joe Biden yönetimi, bu kararı tersine çevirerek yeniden üyelik süreci başlatmış, hatta 600 milyon doları aşan aidat borcunu ödeme sözü vermişti.
Öte yandan, ABD’nin UNESCO ile ilk kopuşu 1983 yılında Ronald Reagan döneminde yaşanmıştı. Reagan yönetimi de örgütün tarafsızlıktan uzaklaştığı ve politik söylemlere fazlaca yer verdiği gerekçesiyle üyeliği sonlandırmıştı. Yani Trump’ın son kararı, ABD’nin bu kuruluştan üçüncü kez çekilişi anlamına geliyor.
Geri Dönüş Mümkün mü?
Trump’ın aldığı kararın uluslararası alanda yankı bulması kaçınılmaz. Ancak dikkat çekici olan, ABD’nin UNESCO ile olan ilişkilerinin son derece dalgalı seyretmesi. Bu da örgütün ABD açısından yalnızca diplomatik değil, aynı zamanda ideolojik bir tartışma alanı olduğunu gösteriyor.
Her ne kadar Trump yönetimi bu adımı “Amerikan değerlerini koruma” amacıyla attığını savunsa da, birçok uzman bu kararı uluslararası iş birliğine zarar verecek bir izolasyon politikası olarak değerlendiriyor.
Bu kararla birlikte, UNESCO’nun kapsayıcı projeleri ve özellikle gençler ile kadınlara yönelik çalışmaları, en büyük üyelerinden biri olan ABD’nin katkılarından yoksun kalabilir. Ayrıca bu durum, diğer ülkelerin de benzer tutumlar benimsemesi halinde, örgütün etkisinin zayıflamasına yol açabilir.
