Oval Ofis’teki Şapka, Tokyo’da Krize Dönüştü: 550 Milyar Dolarlık Bedel

ABD Başkanı Donald Trump ile Japonya’nın eski ticaret bakanı Ryosei Akazawa arasında geçtiğimiz yaz yapılan müzakerelerin perde arkası, New York Times tarafından ortaya çıkarıldı. Habere göre Japonya, gümrük tarifelerinde indirim karşılığında ABD’ye 550 milyar dolar yatırım taahhüdü verdi — bu miktar Japon ekonomisinin onda birinden fazla.

“Make America Great Again” Şapkasıyla Oval Ofis’te

22 Temmuz’da Oval Ofis’te Trump’la görüşen Akazawa, masada devasa notlar üzerinde pazarlık yapan Trump karşısında “alçakgönüllü” bir diplomasi stratejisi benimsedi. Görüşme sonunda, Japonya daha düşük tarifeler elde etti ancak bunun karşılığında ABD’nin belirleyeceği projelere 550 milyar dolar yatırım yapmayı kabul etti.
Kaynaklara göre Akazawa, Trump’ın sempatisini kazanmak için “Make America Great Again” şapkasıyla Oval Ofis’e gitti. Hatta kendisine iki şapka seçeneği sunulmuştu: diğerinde “Trump her konuda haklıydı!” yazıyordu.

Japonya’nın Yeni Başbakanı Zorlu Bir Miras Devralıyor

Japonya’da göreve yeni gelen Başbakan Sanae Takaichi, Trump’la yapılan bu anlaşmayı devraldı. 550 milyar dolarlık fon ve yatırım kararlarının ABD tarafından belirlenmesi, Tokyo’da endişe yaratıyor.
Takaichi’nin salı günü Trump ile yapacağı görüşmede hem bu anlaşma hem de Japonya’nın artan askeri harcamaları gündemde olacak.

Eurasia Group Başkanı Ian Bremmer, Trump’la müzakere yürütmenin “öngörülemez” olduğunu söylüyor:

“Trump danışman dinlemeyen, tamamen içgüdüsel davranan bir lider. Ancak ona karşı durabilen, esnek bir tavır gösteren liderlere saygı duyar. Takaichi’nin bu karaktere sahip olduğunu düşünüyorum.”

Vergi Krizi ve Akazawa’nın “Alçakgönüllü Stratejisi”

Nisan ayında Trump, Japonya da dahil olmak üzere ABD’nin ticaret ortaklarına %24 gümrük vergisi getirdiğini açıklamış, bu durum Tokyo’da şok etkisi yaratmıştı. Otomotiv sektörünün milyarlarca dolar kayba uğrayabileceği konuşulurken dönemin Başbakanı Shigeru İşiba, Akazawa’yı Washington’a gönderdi.
Akazawa, Trump karşısında “en aşağıların en aşağısıyla görüştüğü için teşekkür eden” bir üslup kullandı. Tokyo Üniversitesi’nden Prof. Izuru Makihara, bu tavrı “stratejik bir tevazu” olarak yorumluyor:

“Trump’la el sıkışmak ve şapka takmak, Trump’ın Japonya üzerinde fiili bir kontrol kurduğu algısını güçlendirdi.”

“Emlak Modeli” Anlaşma

Görüşmeler sonucunda Japonya, ABD ekonomisine 550 milyar dolar yatırımı kabul etti.
Anlaşmanın dikkat çekici maddeleri şöyleydi:

Yatırımların seçimini Trump yönetimi yapacak,
Japonya 45 gün içinde fonlama kararını verecek,
Aksi takdirde ABD tarifeleri artırma hakkına sahip olacak,
Kârın %90’ı ABD’ye, yalnızca %10’u Japonya’ya kalacak.

Bu koşullar Japonya’da “ekonomik bağımlılık” ve “aşağılayıcı ticaret modeli” olarak nitelendirildi.

Beyaz Saray: “Yeniden Müzakereye Açık Değil”

Beyaz Saray yetkilileri, anlaşmanın yeniden açılmayacağını açıkladı:

“Tüm taraflardan anlaşmanın gerekliliklerini yerine getirmesini bekliyoruz. Buna Amerikan ihracatına pazar erişimi ve yatırım fonunun sağlanması da dâhil.”

Trump, 4 Eylül’de Japonya’ya uygulanan tarifeleri düşüren başkanlık kararnamesini imzaladı. Ancak kısa süre sonra Başbakan İşiba istifa ederek “kazan-kazan anlaşması yaptık” açıklamasını yaptı.

Yeni Başbakanın Duruşu

Sanae Takaichi, seçim kampanyası sırasında anlaşmadaki eşitsiz unsurları eleştirmişti. Ancak göreve geldikten sonra söylemini yumuşatarak “anlaşmayı yeniden müzakereye açmayacağını” belirtti.
Uzmanlar, Takaichi’nin önceliğinin Trump’la güven ilişkisini korumak olacağı görüşünde.

Prof. Makihara, süreci şöyle özetliyor: