Otomotiv Sektöründe Kriz Derinleşiyor: Üretim, İhracat ve Pazar Daralıyor

Otomotiv sektörü, 2025 yılına sert bir daralma ile başladı. Üretim, ihracat ve iç pazar rakamları düşerken, kapasite kullanım oranları da geriledi. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) verilerine göre, yılın ilk iki ayında üretim %9, ihracat %4, iç pazar ise %15 küçüldü. Özellikle ağır ticari araç üretiminde büyük bir düşüş yaşandı.

Üretimde Büyük Kayıp

OSD verilerine göre, 2025’in ilk iki ayında toplam otomotiv üretimi, geçen yılın aynı dönemine göre %9 azalarak 218.991 adede geriledi.

• Otomobil üretimi ise %6 düşüşle 141.496 adet olarak gerçekleşti.
• İç pazar satışları %15 küçülerek 164.324 adet seviyesine indi.
• İhracat %4 düşerek 158.168 adet oldu.
• Traktör üretimi de dahil edildiğinde toplam üretim 224.348 adede ulaştı.

İhracatı Kur Farkı da Kurtaramadı

Yılın ilk iki ayında otomotiv ihracatı geçen yıla göre %4 gerileyerek 158.168 adede düştü.

• Otomobil ihracatı %7 düşerken, ticari araç ihracatı %1 artış gösterdi.
• Traktör ihracatı ise %48 oranında azaldı ve sadece 1.652 adet olarak gerçekleşti.
• Şubat ayında otomotiv sektörü, toplam ihracatın %16’sını oluşturarak zirvedeki yerini korudu.

Uludağ İhracatçı Birlikleri (UİB) verilerine göre, 2025’in ilk iki ayında toplam otomotiv ihracatı dolar bazında %1 azalarak 5,9 milyar dolara, euro bazında ise %2 düşüşle 5,4 milyar euroya geriledi.

• Ana sanayi ihracatı %3 düşerken, tedarik sanayi ihracatı %2 arttı.

Ağır Ticari Araçlardaki Düşüş Alarm Veriyor

2025’in ilk iki ayında ticari araç pazarı %31 daraldı. Ağır ticari araçlardaki gerileme daha sert oldu:

• Ağır ticari araç pazarı %35 küçüldü.
• Hafif ticari araç pazarı %30 daraldı.
• Kamyon üretimi %69,4 düşerken, büyük kamyonlardaki (L TRUCK) kayıp %45’i geçti.
• Kamyonet üretimi %19,5 azaldı, otobüs üretimi ise %18,7 geriledi.
• Tek büyüme gösteren segment minibüs oldu ve üretim %122 arttı.

Kapasite Kullanım Oranı Geriledi

Otomotiv sanayisinin kapasite kullanım oranı, 2025’in ilk iki ayında %62’ye düştü. Bu oran, geçen yıl %70 seviyesindeydi.

Araç grubu bazında kapasite kullanım oranları şu şekilde gerçekleşti:

• Hafif araçlar (otomobil + hafif ticari araç): %64
• Kamyon: %26
• Otobüs-midibüs: %56
• Traktör: %43

Yüksek üretim maliyetleri, zayıf talep ve küresel otomotivdeki dönüşüm, sanayinin kapasiteyi tam verimli kullanmasını engelliyor.

Otomotiv Sektöründe Krizin Nedeni Ne?

Uzmanlara göre, otomotiv sektöründeki bu daralmanın birkaç temel sebebi var:

1. Avrupa pazarındaki zorluklar ve elektrikli araç dönüşümü, Türkiye’nin ihracatını olumsuz etkiliyor.
2. Artan üretim maliyetleri, Türkiye’yi Avrupa ile rekabet edemez hale getiriyor.
3. İç pazarda düşen talep, üretimi de geriye çekiyor.
4. Kapasite kullanım oranlarının düşmesi, tesislerin tam kapasite çalışmasını zorlaştırıyor.

Otomotivde Zor Dönem Devam Ediyor

Otomotiv sanayii, 2025’e sert bir düşüşle başladı. Üretim, ihracat ve iç pazar rakamları, sektörün krizden çıkış yolunu bulamadığını gösteriyor. Özellikle ağır ticari araçlardaki çöküş, sektörün genel görünümünü daha da zayıflatıyor.

Eğer ihracatta toparlanma olmaz ve iç pazardaki talep düşüşü devam ederse, otomotiv sanayisinin 2025 yılında büyük bir daralma yaşaması kaçınılmaz olabilir.