Resmin Duayeni Mehmet Güleryüz 86 Yaşında Vefat Etti

Bir süredir Paris’te kanser tedavisi gören Türk resminin duayenlerinden Mehmet Güleryüz, 86 yaşında hayatını kaybetti. Cem Erciyes, geçen yıl Gazete Oksijen’in kültür sanat eki O2 için hazırladığı haberde, Mehmet Güleryüz’ü şu sözlerle anlatmıştı:

“Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi’nde N. Arslan imzalı maddede Güleryüz için ‘Toplumsal eleştirinin ön plana çıktığı, dışa vurumcu figüratif resimleriyle tanınır’ denmiş. Hakikaten toplumsal eleştiri ve aktivizm, Güleryüz’ün hayat hikâyesinin de resminin de önemli bir parçası. 1958’de akademiye girer Güleryüz. Ama buradaki eğitim onu tatmin etmez, öğretilen resmin şablonlarını kabullenemez bir türlü. Bir süre sonra çareyi tiyatroda bulur. 1960’lardaki tiyatro dünyasının enerjisi, kolektivizmi, sanata yaklaşım biçimi ona daha cazip görünür ve bir süre amatör tiyatro yapar. Bu tiyatro ve oyunculuk tecrübesi onun sonraki yıllarda da sahneye, kamera önüne çıkacağı bir başka becerisi olmasının ötesinde sanatında etkili olur. Resminde figür kendini gösterir. İstanbul’da ve sonra Fransa’daki öğrencilik yıllarında performanslar yapar. Yanlış bulduğunu söylemekten kaçınmaz, kimi zaman sanat tartışmalarına kimi zaman tek başına toplumsal hukuk mücadelelerine girer… Mehmet Güleryüz, resimlerindeki çirkinleştirilmiş, hatta zaman zaman hayvansı bir görünüm ve enerji kazanmış insan figürleri, gündelik ve toplumsal hayatımızın içinden sahnelerin kahramanlarıdır. Onun resminde Türkiyeli insanlar, kadınlar, erkekler, Parisliler kendini bulur. Kapitalizm, modern toplumun sorunlu bireyleri, insanlığı etkileyen temel meseleler, işgaller, savaşlar resimlerin temel meselelerini oluşturur.”

Mehmet Güleryüz Kimdir?

Mehmet Güleryüz, 1938 yılında İstanbul’da doğdu. Gürcü asıllı bir aileden gelen Güleryüz, liseyi Saint Benoit Fransız Lisesi‘nde tamamladı. 1958 yılında şimdiki adıyla Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi olan İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümüne uygulamalı yetenek sınavını kazanarak kaydını yaptırdı. Sanat eğitimini, bölüm birincisi olarak 1966 yılında tamamladı. Bu dönemde resim eğitiminin yanı sıra tiyatro çalışmalarına da zaman ayırdı ve profesyonel oyunculuğa 1963 yılında Asaf Çiğiltepe’nin yönetimindeki Arena Tiyatrosu‘nda başladı. Aynı yıl kişisel olan ve çoğunlukla desen çalışmalarını içeren ilk sergisini açtı.

Sanat ve Kariyer

Devlet bursu ile Paris’e giderek resim ve Lithografie alanında ihtisas yaptı. Paris’te Pont des Arts‘da ilk heykellerini yaptı. Taş baskı ve yüksek resim dallarında kendini geliştirerek, 1975 yılında Türkiye’ye döndü. Beş yıl boyunca mezun olduğu akademinin resim bölümünde öğretim görevlisi olarak çalıştı. 1980 yılında New York‘a gitmek üzere görevinden istifa etti ve 1984 yılına kadar burada kaldı. 1985 yılında İstanbul’a geri dönerek 2000 yılına kadar kendi adını taşıyan atölyesinde sanat dersleri verdi. 1986’da Kalın adlı sanat dergisinin yayımını gerçekleştirdi. 1988’de Galeri Nev Sanat Galerisi’nin girişimiyle Retrospektif sergisini açtı. 1989’da kurucu başkanı olduğu Uluslararası Plastik Sanatlar Derneği’nde 1992 yılına kadar başkanlık yaptı.

Mehmet Güleryüz, 1998 yılında Süleyman Demirel’in Cumhurbaşkanlığı döneminde kendisine verilen Devlet Sanatçısı unvanının iptali için Danıştay’a başvurdu ve 2000 yılında bu unvan geri alındı. Sanatçı, 2013 yılından itibaren Paris’te kendi sanat atölyesinde çalışmalarını sürdürüyordu.

Ödüller ve Başarılar

• 1966 Mezuniyet Yarışması Birincilik Ödülü
• 1979 Sedat Simavi Vakfı Ödülü, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Festivali (Altın Madalya)
• 1987 Uluslararası İskenderiye Bienali, Üçüncülük Ödülü
• 1990 İstanbul Eğitim ve Kültür Vakfı, Yılın Ressamı
• 1995 Nokta Dergisi Doruktakiler Plastik Sanatlar Ödülü
• 2000-2001 Yılın Sanatçısı, Ankara Sanat Kurumu
• 2003 Resimde Onur Ödülü, Beykent Üniversitesi
• 2007 Festival International des Arts Plastiques – Mahres – Tunus Onur Ödülü
• 2007 2. Altın Lale Güzel Sanatlar ‘En İyi Ressam’ Ödülü

Eserlerinin Yer Aldığı Koleksiyonlar

• İstanbul Devlet Resim ve Heykel Müzesi
• Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi
• İstanbul Modern Sanat Müzesi
• Sakıp Sabancı Koleksiyonu
• Merkez Bankası Çağdaş Türk Resmi Koleksiyonu
• Fransa Kültür Bakanlığı Koleksiyonu
• Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı Koleksiyonu
• Eczacıbaşı Koleksiyonu
• New York Üniversitesi Koleksiyonu
• Karl Hermann Klock Koleksiyonu, Duisbourg

Yer Aldığı Tiyatro Oyunları

• 1960 Akademi Tiyatrosu – Şehirli Kız
• 1960 Zahne-Z – Güneşte 10 Kişi
• 1961 Akademi Tiyatrosu
• 1961 Adım Tiyatrosu – İp
• 1963 Arena Tiyatrosu – Kral Übü
• 1963 Arena Tiyatrosu – Arslan Asker Schweik
• 1963 Arena Tiyatrosu – Başkalarının Kellesi
• 1963 Arena Tiyatrosu – Kayıp Mektup
• 1998-2001 İstanbul Devlet Tiyatrosu – Bir Küçük İş İçin Yaşlı Bir Palyaço Aranıyor

Oynadığı Dizi ve Filmler

• 1990 Kurtuluş
• 1994 Bir Yaz Yağmuru
• 1996 Köstebek
• 1997 Kuşatma
• 1997 Bir Doğu Masalı
• 2003 Crude
• 2007 Sis ve Gece