Parthenon Heykelleri’nde İade Tartışmaları: Anlaşma Yakın mı?
BBC, uzun yıllardır Yunanistan ve Birleşik Krallık arasında diplomatik gerilime yol açan Parthenon Heykelleri’nin iadesi konusunda önemli bir dönemeçte olunduğunu yazdı. Elgin Mermerleri olarak da bilinen bu eserlerin iadesi için yürütülen müzakerelerde önemli ilerleme kaydedildiği bildirildi.
Yunanistan ve Birleşik Krallık Arasındaki Tarihi Anlaşmazlık
Parthenon Heykelleri, 19. yüzyılın başlarında Osmanlı İmparatorluğu döneminde İngiliz aristokrat Lord Elgin tarafından Atina’dan alınarak Londra’ya götürüldü. Bugün British Museum’un en değerli eserleri arasında yer alan bu heykeller, Yunanistan ve Birleşik Krallık arasında çalıntı mı, yasal mı? tartışmasını körüklüyor. Yunanistan, heykellerin iadesini ulusal bir onur meselesi olarak görürken, British Museum yasal yollarla alındığını savunuyor.
Müzakerelerde İlerleme
Yunanistan hükümetinin eski danışmanlarından Prof. Irene Stamatoudi’ye göre, Parthenon Heykelleri’nin iadesi için yürütülen müzakereler önemli bir noktaya ulaştı. Stamatoudi, belirsizliklere rağmen tarafların bir anlaşmaya varabileceğini söyledi. Ancak, sürecin ayrıntıları ve zamanlaması henüz net değil. Yunanistan Başbakanı Kyriakos Mitsotakis’in konuyu İngiltere’nin önde gelen isimleriyle defalarca gündeme getirdiği biliniyor.
Ödünç Verme Anlaşması Gündemde
Müzakerelerde British Museum Yasası en büyük engel olarak öne çıkıyor. 1963 tarihli bu yasa, müze koleksiyonundaki eserlerin kalıcı olarak çıkarılmasını yasaklıyor. Ancak, ödünç verme şeklinde bir düzenlemenin mümkün olduğu belirtiliyor. Böyle bir çözüm, hem British Museum’un yasal kısıtlamalarını aşabilir hem de Yunanistan’ın iade talebine kısmen karşılık verebilir. İşçi Partisi lideri Sir Keir Starmer, bu tür bir taşınma anlaşmasına seleflerinden daha açık görünüyor.
Yunanistan’ın Stratejik Ortaklık Önerisi
Prof. Stamatoudi, Yunanistan’ın kültürel ve stratejik ortaklık önerisinin, müzakerelerde önemli bir yer tuttuğunu belirtti. Bu kapsamda, Yunanistan, Parthenon Heykelleri’nin iadesi karşılığında British Museum’a başka antik eserler ödünç verebilir. Ancak, Yunanistan hükümeti, iadenin yalnızca ödünç verilme şeklinde yapılmasını kesin bir dille reddediyor. Mitsotakis, heykellerin Yunan kültürünün ayrılmaz bir parçası olduğunu vurgulayarak daha kalıcı bir çözüm talep ediyor.
Parthenon Heykellerinin Kültürel Önemi
Parthenon Heykelleri, Yunanistan için sadece tarihi eserler değil, aynı zamanda ulusal gurur ve kimlik meselesi. Heykellerin iadesi, Yunan halkı tarafından tarihlerinin onurlandırılması ve adaletin sağlanması olarak görülüyor. Öte yandan, British Museum ise eserlerin Londra’da sergilenmesinin koruma ve küresel erişim açısından daha faydalı olduğunu savunuyor.
Tarihi Bir Anlaşma Yaklaşıyor Mu?
Son diplomatik gelişmeler, uzun süredir devam eden bu anlaşmazlığın çözümü için umutları artırdı. Ancak, ödünç verme mi yoksa kalıcı iade mi olacağı hâlâ belirsiz. Eğer bir anlaşmaya varılırsa, bu çözüm yalnızca Yunanistan ve Birleşik Krallık arasında değil, dünya genelinde kültürel mirasın iadesine yönelik benzer talepler için de bir emsal teşkil edebilir.
