Mikroplastikler Denizdeki Tüm Balıklara Yayılıyor: Hamsi ve Palamut Tehlikede
Karadeniz ve Marmara denizlerinde yapılan kapsamlı bir araştırma, denizlerimizde yaşayan ekonomik değeri yüksek 19 balık türünün tamamında mikroplastik kirliliği olduğunu gözler önüne seriyor. Prof. Dr. Ülgen Aytan liderliğindeki bu çalışma, deniz ekosistemine olan zararların her geçen yıl arttığını ve tüketilen balıklar aracılığıyla bu tehlikenin insanlar üzerinde de etkili olduğunu vurguluyor. Özellikle hamsi, istavrit ve palamut gibi türlerde mikroplastik yoğunluğunun giderek arttığı tespit edildi.
Mikroplastikler Hayatımızda
Türkiye’nin yıllık plastik üretimi 10 milyon ton. Ancak bu devasa üretim, beraberinde ciddi bir çevre sorunu getiriyor. Yıllık plastik atık miktarımız 4 milyon ton civarında, ancak bu miktarın sadece 700 bin tonu geri dönüştürülüyor. Geri kalan plastiğin büyük bir kısmı ise doğaya karışıyor. Deniz yoluyla taşınan bu atıklar, en son yapılan çalışmalarla birlikte mikroplastik formunda bedenimize kadar ulaşıyor.
11 Yıllık Araştırmanın Sonuçları
İngiltere’de plankton ekolojisi üzerine çalışmalar yapan Prof. Dr. Ülgen Aytan, mikroplastiklerin denizlerde nasıl hızla yayıldığını fark ettikten sonra 2013 yılında Türkiye’ye dönerek Marmara ve Karadeniz’deki balık türleri üzerinde uzun süreli bir çalışma başlattı. Sonuçlar ise son derece çarpıcı: Balık türlerinin tamamında mikroplastik tespit edildi. Artık “Bazı balık türlerinde görülüyor” gibi bir ifade kullanılamıyor çünkü tüm balık türlerinde bu kirlilik mevcut.
Karadeniz ve Marmara’daki Tehlikeli Durum
Aytan’ın açıklamalarına göre, Marmara Denizi’nde 12, Karadeniz’de 7 balık türünde yapılan araştırmalar, hamsi, istavrit, palamut gibi Karadeniz’in başlıca balıklarında ciddi miktarda mikroplastik bulunduğunu ortaya koyuyor. Bu kirliliğin, göç etmeyen ve daha büyük avcı balıklarda çok daha yoğun olduğu da tespit edilmiş durumda.
Göç Edenlerde Durum Daha İyi
Göç eden balıklarda mikroplastik yoğunluğu daha az. Ancak yerleşik olan türler için tehlike büyüyor. Özellikle hamsi ve palamut Karadeniz’de en çok mikroplastik taşıyan türler olarak öne çıkarken, Marmara’da istavrit başı çekiyor.
Korkutucu Bir Gelecek
Araştırmalar, her geçen yıl denizlerdeki mikroplastik miktarının arttığını ve bu durumun gelecekte çok daha büyük bir sorun haline gelebileceğini gösteriyor. Prof. Aytan, bu durumu “çok yönlü ve ağır bir sorun” olarak tanımlıyor ve durumun ciddiyetine dikkat çekiyor.
