Focaccia’nın Kökeni Türkiye mi? 9 Bin Yıllık Tarih Yeniden Yazılıyor
İtalya’nın meşhur ekmeği focaccia, kökenini Anadolu ve Mezopotamya topraklarına borçlu olabilir. Yeni bir arkeolojik araştırmaya göre, bu yassı ekmek türünün tarihçesi, yaklaşık 9 bin yıl öncesine, Cilalı Taş Devri’ne dayanıyor.
Araştırmanın Detayları
İspanya’daki Barselona Özerk Üniversitesi, Türkiye’den Koç Üniversitesi ve İtalya’dan La Sapienza Üniversitesi işbirliğiyle yürütülen araştırmada, Şanlıurfa’daki Mezraa-Teleilat ve Akarçay Tepe höyükleri ile Suriye’deki Tell Sabi Abyad arkeolojik alanlarından elde edilen seramik kalıntılar incelendi. Kalıntılar, MÖ 7 bin ila 5 bin yılları arasına tarihlendi.
Bu seramiklerin, o dönemde yassı ekmeklerin pişirilmesinde kullanılan oval tepsi kalıntıları olduğu belirlendi. Scientific Reports dergisinde yayımlanan çalışma, dönemin yemek kültürü ve pişirme tekniklerine ışık tutuyor.
Focaccia’nın Atası: Mezopotamya Tepsileri
- Analiz Sonuçları: Kalıntılar, buğday ve arpa gibi tahılların yanı sıra hayvansal yağ ve bitkisel çeşnilerin izlerini taşıyor. Bu, tarih öncesi halkların yemeklerini çeşitlendirmek için farklı tarifler denediğini gösteriyor.
- Tepsi Yapısı: Araştırmacılar, bu oval tepsilerin altındaki oyukların, ekmeklerin pişirme sırasında kolayca çıkarılmasını sağladığını keşfetti.
- Toplu Tüketim: Bu tepsilerde yaklaşık 3 kilogramlık büyük ekmeklerin pişirilebildiği ve bu ekmeklerin topluluklar arasında paylaşıldığı anlaşılıyor.
Teoriler Deneyle Desteklendi
Araştırmacılar, Cilalı Taş Devri’nde kullanılan tepsilerin replikalarını ve dönemin ocaklarını yaparak teorilerini test etti. Deneyler, bu tepsilerde focaccia benzeri ekmeklerin yapılabildiğini kanıtladı.
Makalenin başyazarı Sergio Taranto, bulguları şöyle değerlendirdi:
“Çalışmamız, tahıllarını kullanarak malzemelerle zenginleştirilmiş, gruplar halinde tüketilen ekmekler yapan toplulukların canlı bir resmini sunuyor.”
Focaccia Nasıl İtalya’ya Ulaştı?
Araştırmacılara göre, bu pişirme tekniği Yakın Doğu’da yaygınlaştıktan sonra Avrupa’ya geçmiş olabilir. Geç Cilalı Taş Devri’nden itibaren, tekniklerin ve tariflerin kültürel yayılımı sonucu focaccia, bugün İtalya’nın bir simgesi haline gelmiş olabilir.
İtalya’nın Yerine Anadolu ve Mezopotamya
Bu bulgular, focaccia’nın kökeninin İtalya yerine Türkiye ve Mezopotamya toprakları olabileceğini gösteriyor. Bu, yalnızca ekmek tarihini değil, insanlık tarihindeki gastronomik gelişmeleri de yeniden değerlendirmeyi gerektiriyor.
