Alfred Nobel ve Dinamitin İcadı: Nobel Ödülleri Nasıl Doğdu?

Alfred Nobel, dünyaca ünlü Nobel Ödülleri‘nin mimarı olarak bilinen bir mucit, mühendis ve iş insanıdır. Nobel Barış Ödülü ve diğer prestijli ödüller, onun serveti ve mirası sayesinde var olmuştur. Peki, Nobel’in bu büyük serveti nasıl oluştu ve ödüllerin ardındaki hikaye nedir?

Alfred Nobel’in Hayatı ve Servetinin Kaynağı

1833 yılında Stockholm‘de doğan Alfred Nobel, babası Immanuel Nobel ve annesi Andriette Ahlsell‘in oğlu olarak dünyaya geldi. Babası da mühendis ve mucit olan Immanuel Nobel, Rus ordusu için mühimmat tedarik eden bir tesis kurmuş ve deniz mayınları geliştirmiştir. Bu mayınlar, Kırım Savaşı sırasında St. Petersburg‘u korumak için kullanılmıştır.

Alfred Nobel, babasının iflası sonrası ailesiyle birlikte Rusya‘ya taşındı. Burada kimya eğitimi alan Alfred, Paris‘te ünlü bilim insanı Ascanio Sobrero ile tanıştı. Sobrero, güçlü bir patlayıcı olan nitrogliserin‘i icat etmişti. Nobel, bu tehlikeli kimyasalı güvenli bir şekilde kullanmanın yollarını araştırarak servetini kazanmaya başladı.

Dinamitin İcadı

Alfred Nobel, nitrogliserin ile yaptığı çalışmalar sonucunda, bu patlayıcıyı daha güvenli hale getirecek bir yöntem geliştirdi. 1866 yılında, nitrogliserini kieselguhr adı verilen ince bir kumla karıştırarak stabil hale getirdi. Bu yeni patlayıcıya dinamit adını verdi ve 1867’de patentini aldı. Dinamit, madencilik, inşaat ve demiryolu yapımında yaygın olarak kullanılmaya başlandı.

Dinamitin icadı, Alfred Nobel’in dünya çapında tanınmasını sağladı ve ona büyük bir servet kazandırdı. Nobel, bu başarıyı dünya genelinde açtığı 90 fabrikayla daha da büyüttü.

Nobel Ödülleri Nasıl Başladı?

Alfred Nobel, 1896 yılında öldüğünde, 31.5 milyon İsveç kronu değerindeki servetini insanlığa katkıda bulunan bilim insanları, yazarlar ve barış elçilerine ödüller verilmesi amacıyla bir fona bağışladı. Bu fon, günümüzde Nobel Ödülleri‘ni finanse etmektedir. İlk Nobel Ödülleri 1901 yılında dağıtılmıştır.

Özellikle Nobel Barış Ödülü, Nobel’in yaşamındaki vicdani hesaplaşmanın bir sonucu olarak doğdu. 1888’de Nobel’in yanlışlıkla öldüğü yönünde yayımlanan bir haberde, ona “ölüm tüccarı” denilmesi, Nobel’in barışa adanmış bir ödül oluşturma fikrini güçlendirdi. Ayrıca Nobel’in arkadaşı, barış savunucusu Bertha von Suttner, bu ödülün oluşturulmasında büyük bir etkiye sahipti.