ABD Google’a Karşı Tarihi Bir Zafer Kazanabilir: Şirket Bölünebilir mi?
ABD Adalet Bakanlığı, dünyanın en büyük teknoloji şirketlerinden biri olan Google‘a karşı açtığı tekelcilik davasında kritik bir aşamaya geldi. Google’ın internet aramaları üzerindeki tekeli, hükümetin Google’ı bölme seçeneğini değerlendirmesine yol açtı. Bu dava, ABD hükümetinin anti-tröst yasalarına dayanarak teknoloji devlerine karşı aldığı en büyük önlemlerden biri olarak tarihe geçebilir.
Google’ın Tekelci Konumu ve Dava Süreci
Google, yıllardır arama motoru pazarında baskın bir pozisyona sahip. ABD Adalet Bakanlığı, bu hakimiyetin münhasırlık anlaşmaları ve Google’ın ürünleri aracılığıyla sağlandığını iddia ediyor. Bakanlık, Google’ın rakiplerine ve yeni firmalara karşı haksız avantaj sağlamak için Chrome tarayıcısı, Play uygulama mağazası ve Android işletim sistemi gibi ürünlerini kullandığını savunuyor.
Geçen ağustos ayında, federal bir yargıç Google’ın anti-tröst yasalarını ihlal ettiğine hükmetmişti. Bu kararın ardından, Google’ın tekelci faaliyetlerine yönelik çözüm önerileri gündeme geldi. Adalet Bakanlığı’nın önerileri arasında Google’ın parçalanması da bulunuyor.
Olası Çözüm Önerileri
ABD Adalet Bakanlığı, Google’a karşı dört ana çözüm önerisi sunuyor. Bu öneriler:
- Online arama dağılımı ve gelir paylaşımı: Google’ın arama motoru pazarındaki hakimiyetini kırmak amacıyla, arama sonuçlarının dağılımı ve gelir paylaşımında değişiklikler öneriliyor.
- Arama sonuçlarının oluşturulması ve gösterimi: Arama sonuçlarının oluşturulma şekli ve gösterimi üzerindeki Google’ın kontrolünün azaltılması hedefleniyor. Bu sayede, rakip firmalar ve yeni girişimler daha adil bir rekabet ortamında faaliyet gösterebilecek.
- Reklam büyüklüğü ve paraya çevrilmesi: Reklam gelirlerinin nasıl elde edildiği ve bu reklamların pazar üzerindeki etkileri incelenerek, reklam piyasasında rekabetin artırılması amaçlanıyor.
- Verilerin toplanması ve kullanımı: Google’ın arama verilerini toplama ve kullanma şekli üzerine kısıtlamalar getirilmesi planlanıyor. Savcılar, Google’ın arama verilerini rakip firmalarla paylaşmaya zorlanmasını talep edebilir.
Bakanlık, ayrıca Google’ın yapay zeka alanındaki faaliyetlerini de mercek altına alıyor. Yapay zeka algoritmalarının arama sonuçları üzerindeki etkisi ve Google’ın bu teknolojiyi nasıl kullanacağı konusunda da düzenlemeler gündeme gelebilir.
Google’ın Cevabı ve Hisselerin Durumu
Google, hükümetin çözüm önerilerini “radikal” olarak nitelendirdi ve bu önerilerin tüketicilere, işletmelere ve rekabete zarar vereceğini savundu. Şirket, önerilen çözümlerin hukuki meseleyi aştığını belirterek, davanın Amerikan rekabetçiliğine tehdit oluşturduğunu ifade etti.
Google’ın ana şirketi Alphabet, bu süreçte borsada da dalgalanmalar yaşadı. New York Borsası’nda Alphabet hisseleri bu hafta yüzde 1.8 değer kaybetti. Ancak yılın genelinde Alphabet hisseleri yüzde 15’ten fazla yükseldi ve şirketin piyasa değeri 2 trilyon dolara ulaştı.
Anti-tröst Davasının Önemi ve Gelecek Aşamalar
Bu dava, ABD Adalet Bakanlığı için son 24 yılın en büyük anti-tröst zaferi olabilir. 1990’larda Microsoft’a karşı açılan benzer bir davada Microsoft’un parçalanması gündeme gelmişti. Ancak temyiz mahkemesi kararı bozmuştu. Şimdi Google davası, bakanlık için bir ikinci şans olarak değerlendiriliyor.
Davanın ikinci aşaması kapsamında, taraflar çözüm önerilerini ve tanık listelerini Kasım ve Aralık aylarına kadar sunacak. Yargıç Amit Mehta, duruşmaları Nisan 2025’e kadar sürdürecek ve nihai kararı Ağustos 2025’te verecek. Google, eğer aleyhine bir karar çıkarsa, Yüksek Mahkeme’ye kadar temyiz yoluna başvurmayı planlıyor. Bu sürecin yıllarca sürebileceği belirtiliyor.
Google’ın Bölünmesi ve Piyasa Üzerindeki Etkisi
Google’ın bölünmesi, arama motoru pazarında büyük bir dönüşüme yol açabilir. Şirketin elinde bulundurduğu Chrome, Android ve Play Store gibi ürünler, piyasa üzerindeki hakimiyetini pekiştiriyor. Ancak bu ürünlerin birbirinden ayrılması veya bazı bölümlerinin satılması, rekabeti artırabilir.
Alphabet’in reklam gelirleri de bu süreçte önemli bir faktör. 2023 yılında Alphabet, 238 milyar dolar reklam geliri elde etti. Bu gelirler, şirketin toplam gelirinin yüzde 77’sini oluşturuyor. Reklam piyasasındaki bu hakimiyetin sona erdirilmesi, dijital reklamcılık alanında yeni oyuncuların sahneye çıkmasını sağlayabilir.
