Mahfi Eğilmez’den Ekonomik Analiz: Suriyelilerin Dönüşü ve Etkileri

Mahfi Eğilmez, Suriyelilerin ülkelerine dönüşü durumunda Türkiye ekonomisine olası etkileri değerlendirdiği yazısında önemli ekonomik çıkarımlarda bulundu. Eğilmez’e göre, Türkiye’deki Suriyeliler iki ana gruba ayrılıyor:

1. Parası ve serveti olanlar, Türkiye’de konut alarak vatandaşlık kazanan, iş kurup istihdam yaratan ve ticari kazanç sağlayanlar.
2. Parası olmayanlar, özellikle emeğe dayalı işlerde çalışan, geçimlerini sağlayan ve iş gücünün önemli bir kısmını oluşturanlar.

Eğilmez, Suriye’de yeni bir rejimin kurulmasının ardından uluslararası destekle başlayacak yeniden yapılanma sürecinin, bu iki grup Suriyelinin büyük bir bölümünü ülkelerine geri çekebileceğini öne sürüyor. Peki, bu dönüş Türkiye ekonomisini nasıl etkileyecek?

Ekonomik Etkiler: Kayıplar ve Kazanımlar

1. Ucuz İş Gücünün Kaybı ve Maliyet Artışı
İkinci gruptaki Suriyelilerin ülkelerine dönmesiyle yerli üreticiler, düşük maliyetli iş gücü kaybedecek. Bu durum, işletmelerin daha yüksek maliyetli yerel iş gücüne yönelmesine neden olacak. Ancak talep daraldığı için üreticilerin bu maliyetleri fiyatlara tam olarak yansıtması zor olabilir. Bu durum kâr marjlarını düşürebileceği gibi, maliyet enflasyonunda da artışa yol açabilir.

2. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya (GSYH) Etki
İlk gruptaki girişimci Suriyelilerden bir kısmı ülkelerine dönerek buradaki işlerini tasfiye edebilir. Bu durum GSYH’ye sınırlı da olsa bir negatif etki yapabilir. Ancak, bazı girişimcilerin hem Türkiye’deki işlerini sürdürüp hem de Suriye’de yeni yatırımlar yapacağı düşünüldüğünde, bu etkinin boyutu sınırlı kalabilir.

3. Konut ve Kira Fiyatlarında Olası Düşüş
Suriyelilerin bir kısmının vatandaşlık almak için satın aldıkları konutları satması durumunda, konut ve kira piyasasında küçük de olsa fiyat düşüşleri yaşanabilir. Bu eğilim, konut sektöründe kısa vadeli bir hareketlenmeye yol açabilir.

4. Kamu Harcamalarında Azalma
Suriyelilerin dönüşüyle, kamu bütçesinden yapılan yardımlar, sağlık hizmetleri ve sosyal destek harcamalarında düşüş yaşanacak. Bu durum, bütçe açığının azalmasına katkı sağlayabilir.

5. Kişi Başına Gelirde Sınırlı Etki
Suriyelilerin dönüşüyle GSYH düşebilir; ancak vatandaşlık almamış olanların nüfus hesabına dahil edilmediği göz önüne alındığında, kişi başına gelirdeki düşüş sınırlı olacaktır.

Sosyal ve Siyasal Etkiler

Eğilmez, Suriyelilerin ülkelerine dönüşünün sosyal ve siyasal etkilerinin ekonomik etkilerden daha önemli olacağını belirtiyor. Özellikle bu kadar büyük bir sığınmacı kitlesinin, Türkiye’nin sosyal ve siyasal düzenini olumsuz etkilediğini ifade ediyor. Eğilmez’e göre, Türkiye’nin Suriyelilerin dönüşünü hızlandırmak adına, kamu kurumlarından sağlanan yardımları kademeli olarak azaltması gerekiyor.

Ekonomi için Dönüşümlü Bir Süreç

Suriyelilerin ülkelerine dönmesi, ekonomik açıdan hem avantajlar hem de dezavantajlar barındırıyor. İş gücü kaybı ve maliyet artışı gibi kısa vadeli olumsuz etkilerle birlikte, kamu harcamalarının azalması ve konut piyasasında dengeleme gibi olumlu etkiler de söz konusu. Ancak asıl etkilerin sosyal ve siyasal boyutlarda hissedileceği aşikar.