İklim Değişikliğinin Etkileri: Akdeniz Tropikal Denizlere Dönüşüyor
Mersin Üniversitesi’nden Prof. Dr. Deniz Ayas, Akdeniz’in tropikleşme sürecine dikkat çekerek bu değişimin iklim değişikliği ve Süveyş Kanalı etkisiyle hızlandığını belirtti. Yerli türler üzerinde baskı oluşturan bu süreç, ekosistemi geri dönüşü olmayan bir şekilde dönüştürüyor.
Akdeniz’de Tropikalleşme Süreci
Süveyş Kanalı’nın açılmasıyla Kızıldeniz’den Akdeniz’e göç eden türlerin yerleşerek ekosistemi dönüştürdüğünü ifade eden Prof. Dr. Deniz Ayas, “Akdeniz tropikalleşiyor ve bu değişim artık önlenemez bir noktada” dedi. Özellikle sıcak hava akımları ve artan deniz suyu sıcaklıklarının bu süreci hızlandırdığına dikkat çeken Ayas, ekosistemin tropikal bir karakter kazandığını belirtti.
Yeni Türler ve Yerli Türler Üzerindeki Baskılar
Prof. Dr. Ayas, Akdeniz’e yerleşen yeni türlerin ekosistemde önemli değişikliklere neden olduğunu şu sözlerle açıkladı:
- “Yerli türler ciddi tehlike altında.”
- “Aşırı avcılık faaliyetleri, balık stoklarının azalmasına ve besin zincirinde boşluklar oluşmasına yol açıyor. Bu boşluklara yeni gelen türler yerleşiyor.”
Örnek olarak çizgili gargur (polis balığı) gibi türlerin, ekonomik değeri düşük olsa da hızla çoğaldığını belirtti. Ayrıca balon balığı gibi toksik türlerin de yerli ekosistemi tehdit ettiğine dikkat çekti.
Ekonomik Türler de Göç Ediyor
Göç eden türlerin sadece ekosistemi tehdit etmediğini, aynı zamanda ekonomik faydalar sağladığını belirten Ayas, “Gümüş balığı, mercanlar ve bazı karides türleri gibi ekonomik değeri yüksek türler Kızıldeniz’den geldi ve şu anda tüketiliyor” dedi. Ancak bu türlerin tüketim dışı kalan zararlı türlerle karıştırılmaması gerektiğini vurguladı.
Tropikalleşme Sürecinin Geri Dönüşsüz Etkileri
Süveyş Kanalı’nın açılmasından bu yana Akdeniz’e giren planktonik ve makrozoobentik türlerin ekosistemde kalıcı bir yer edindiğini ifade eden Ayas, iklim değişikliği etkilerinin Akdeniz’de diğer bölgelere kıyasla daha belirgin olduğunu söyledi. “Bu, geri dönüşü olmayan bir süreç” diyerek tropikalleşmenin devam edeceğini öngördü.
Tehlikeler ve Çözüm Önerileri
- Aşırı Avcılık ve Balık Stokları: Balık stoklarının korunması ve sürdürülebilir avcılık politikalarının uygulanması gerekiyor.
- Yerli Türlerin Korunması: Yeni gelen türlerin yerli türlere olan baskısını azaltacak koruma stratejileri geliştirilmeli.
- Farkındalık ve Araştırmalar: Tropikleşmenin etkileri konusunda farkındalık artırılmalı ve bu alandaki bilimsel çalışmalar desteklenmeli.
İklim Değişikliği ve Akdeniz Ekosistemi
Akdeniz, iklim değişikliğinin etkilerinin en fazla hissedildiği bölgelerden biri. Sıcaklık artışları, hava akımları ve Süveyş Kanalı gibi insan yapımı etkenler, ekosistemin hızla tropik bir karakter kazanmasına neden oluyor.
Prof. Dr. Ayas’ın vurguladığı gibi, bu değişim hem çevresel hem de ekonomik boyutlarıyla dikkatle izlenmesi gereken bir süreç. “Akdeniz’deki değişim, tek taraflı bir sorun olarak görülmemeli. Hem ekolojik hem de ekonomik açıdan kapsamlı çözümler geliştirilmesi gerekiyor.”
