Antik Kentlerin Yanına Marina: İzmir’de Tartışmalı Projeler

İzmir’de yıllardır kamuoyunun ve meslek odalarının karşı çıktığı Urla Çeşmealtı ve Aliağa Şakran yat limanı projeleri, yeniden gündeme geldi. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü, projeleri Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na sunarak süreci yeniden başlattı. Bu limanlar, arkeolojik ve doğal alanları tehdit eden etkileriyle bir kez daha tartışma konusu oldu.

Projelerin Detayları

1. Aliağa Şakran Marina Projesi

• Kapasite: 400 yat.
• Alan: 262 bin 602 metrekare.
• Deniz Dolgusu: 1 milyon 100 bin metreküp dolgu yapılması planlanıyor.
• Yakın Çevre:
  • 5 kilometre mesafede Elaia Antik Kenti,
  • 25 kilometre mesafede Kyme Antik Kenti,
  • 10 kilometre mesafede Myrna Antik Kenti,
  • 35 kilometre mesafede Pergamon Antik Kenti bulunuyor.
  • 1 kilometre mesafede üçüncü derece arkeolojik sit alanı yer alıyor.
• Proje Maliyeti: 421 milyon 365 bin TL.

2. Urla Çeşmealtı Marina Projesi

• Kapasite: 250 yat.
• Alan: 170 bin 810 metrekare.
• Deniz Dolgusu: 285 bin metreküp dolgu yapılacak.
• Yakın Çevre:
  • 2 kilometre mesafede birinci derece arkeolojik sit alanı,
  • 5 kilometre mesafede Klazomenai Antik Kenti yer alıyor.
  • En yakın orman alanı ise sadece 1,5 kilometre uzaklıkta bulunuyor.
• Proje Maliyeti: 397 milyon TL.

Halkın ve Uzmanların Tepkileri

Doğal ve Tarihi Alanlara Tehdit

Her iki proje de tarihi ve doğal alanlara yakınlığı nedeniyle çevresel ve kültürel miras açısından büyük bir tehdit oluşturuyor. Özellikle deniz dolgu çalışmaları, ekosistem üzerinde geri dönüşü olmayan etkiler yaratabilir.

Halkın Kullanım Alanları Kısıtlanıyor

Aliağa Şakran’da planlanan marina, halkın denize erişebildiği tek plajı kapsıyor. Proje tamamlandığında, yerel halkın denize erişimi büyük ölçüde kısıtlanabilir.

Tartışmalı Yap-İşlet-Devret Modeli

Projelerin, yap-işlet-devret modeli ile özel şirketler tarafından işletilecek olması, kamuya ait alanların özel sektöre devredilmesi tartışmalarını yeniden alevlendirdi.

Mahkeme Süreçleri

2018 yılında, Urla Çeşmealtı Marina Projesi, İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından açılan dava sonucunda iptal edilmişti. Yeni süreç, kamuoyunda yeniden hukuki ve çevresel mücadelelere zemin hazırlıyor.

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Süreci Başladı

Projeler için Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) süreci başlatılmış durumda. Bu süreçte, özellikle çevreye ve kültürel mirasa olası etkilerin detaylı bir şekilde değerlendirilmesi bekleniyor. Ancak geçmiş deneyimler, bu süreçlerin şeffaflığı ve etkinliği konusunda soru işaretleri yaratıyor.

Sonuç ve Beklentiler

İzmir halkının ve meslek odalarının uzun süredir karşı çıktığı bu projeler, tarihi ve doğal alanların korunması açısından ciddi bir sınav niteliğinde. Çevre ve kültürel miras açısından geri dönüşü olmayan zararların önlenmesi için kamuoyunun ve ilgili kurumların bu süreci yakından takip etmesi kritik öneme sahip.