Sofrada Cep Yakan Fiyat Artışları Sürüyor: Gıda Enflasyonu Ne Zaman Duracak?
Son yıllarda gıda fiyatlarında yaşanan artış, vatandaşın mutfak bütçesini ciddi şekilde zorlamaya devam ediyor. Tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) ve tarımsal girdi fiyat endeksi (Tarımsal-GFE) gibi göstergelerdeki yükseliş, sofradaki artışların başlıca nedenleri arasında yer alıyor. 2024 yılı sonuna yaklaşırken, bu göstergelerdeki artışın gıda enflasyonunu daha da yukarı taşıyacağı öngörülüyor.
Üretici Tarafı Fiyat Artışında Etkili
Sıkça duyulan, “Asgari ücret artmadı, dolar sabit, fiyatlar neden yükseliyor?” sorularının cevabı, fiyatların üretici ayağındaki gelişmelerde saklı. Özellikle Tarım-ÜFE ve Tarımsal-GFE, tarımsal üretimdeki maliyet artışlarını yansıtarak, sofraya ulaşan fiyatlarda belirleyici oluyor.
2021 yılının son çeyreğinde döviz kurlarındaki artışla birlikte tetiklenen tarım sektörü maliyetleri, 2022 ve 2023 yıllarında daha da yükseldi. Kur dalgalanmalarının yanı sıra tarımsal girdilerdeki yüksek maliyetler, gıda enflasyonunu körüklemeye devam etti.
Veriler Ne Söylüyor?
- 2023 Yaz Ayları: Normalde yaz aylarında düşüş eğilimi göstermesi beklenen Tarım-ÜFE ve Tarımsal-GFE, Temmuz ve Ağustos aylarında yüksek seyrederek tüketici fiyat endeksi (TÜFE) üzerinde etkili oldu.
- 2024 İyileşme Sinyalleri: Döviz kurlarında yatay seyir, Mayıs 2024’ten itibaren Tarım-ÜFE’de bir miktar iyileşme getirse de bu geçici oldu. Tarımsal girdi fiyatlarındaki artış, fiyat düşüşlerini sınırladı.
- 2024 Sonu Tahminleri: Yıl sonuna doğru bu göstergelerdeki yukarı yönlü hareket, gıda fiyatlarının yüksek kalmaya devam edeceğini işaret ediyor.
Tarımsal Girdilerin Rolü
Tarımsal üretimde kullanılan gübre, mazot ve yem gibi girdilerdeki maliyet artışları, üreticiyi zorlarken, tüketici fiyatlarına da doğrudan yansıyor. Döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve üretim maliyetleri arasındaki ilişki, fiyatlar üzerinde geçişkenlik yaratıyor.
Vatandaşı Ne Bekliyor?
2024 yılı sonuna yaklaşırken, tarımsal üretimdeki maliyet artışlarının gıda enflasyonu üzerindeki etkisi devam edecek gibi görünüyor. Bu durum, dar gelirli vatandaşın bütçesini daha fazla zorlayacak. Verilerin gösterdiği üzere, gıda fiyatlarındaki rahatlama kısa vadede mümkün görünmüyor.
