Sanayicinin Teşvik Belgesiyle Mücadelesi: Süreçler Neden Uzuyor?

Türkiye’de sanayi yatırımları, artan maliyetler, daralan talep ve üretimdeki aksaklıklar nedeniyle büyük zorluklarla karşı karşıya. Bu süreçte yatırım teşvik belgeleri almak isteyen sanayiciler, başvuruların ve onay süreçlerinin gereğinden fazla uzamasından şikayetçi.

Sanayicilere göre, daha önce bir hafta içinde sonuçlanan teşvik belgesi başvuruları, artık iki aya kadar uzayabiliyor. Özellikle, vergi dairelerinden alınması gereken KDV muafiyeti yazıları da yeni engellerle karşılaşıyor. Vergi daireleri, onaylanmış teşvik dosyaları üzerinde ek değerlendirmeler yaparak bazı değişiklikler talep edebiliyor, bu da süreci daha da karmaşık hale getiriyor.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ise iddiaları kesin bir dille reddederek süreçlerin normal işleyişinde devam ettiğini savunuyor.

Sanayicilerden Gelen Tepkiler Artıyor

Farklı sektörlerden yatırımcılar, teşvik belgesi süreçlerindeki aksaklıklardan dolayı gümrük masraflarının arttığını ve üretimin aksadığını dile getiriyor.

• Kimya sektörü: Daha önce 3 günde alınabilen yatırım teşvik belgesinin artık 3 haftaya uzadığı belirtiliyor.
• Otomotiv sektörü: Belgelerin imzalanması için bir aydan uzun süre beklemek zorunda kaldıklarını ifade ediyor.
• Makine ithalatçıları: Teşvik belgesi olmadığı için ithal makinelerin gümrükte beklediğini ve ek maliyetlere yol açtığını söylüyor.
• Hazır giyim üreticileri: Bürokrasinin yatırım süreçlerini yavaşlattığını ve yatırımcının önüne engeller koyulmaması gerektiğini vurguluyor.

Sanayiciler, bu tür engellerin yatırım iştahını iyice azalttığını ve sanayinin büyümesine zarar verdiğini dile getiriyor.

Yatırım Teşvik Belgelerinde Düşüş Devam Ediyor

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Kasım 2024 Yatırım Teşvik Bülteni verilerine göre, teşvik belgelerinde büyük bir düşüş yaşanıyor:

• Ocak-Kasım 2024’te alınan teşvik belgesi sayısı, bir önceki yılın aynı dönemine göre %25 azalarak 10.486’ya geriledi.
• Sabit yatırım tutarı %38 düştü ve 935,6 milyon TL’ye indi.
• Son 5 yılın en düşük yatırım teşvik seviyesi kaydedildi.

Bu düşüş, sanayi sektöründe yatırım iştahının azaldığını ve teşvik süreçlerindeki sorunların bu düşüşte etkili olduğunu gösteriyor.

KDV Muafiyeti Yazısı da Sorun Haline Geldi

Teşvik sürecinde yaşanan bir diğer sorun da KDV muafiyeti yazılarındaki gecikmeler. Teşvik belgesi onaylanmış olsa bile, vergi dairelerinden alınması gereken KDV muafiyeti yazıları uzun süren değerlendirmelere tabi tutuluyor.

Sanayicilere göre:

• Vergi daireleri, teşvik belgesini yeniden değerlendirerek ek değişiklikler talep edebiliyor.
• Onaylanmış listeler üzerinde makine ve ekipman çıkartılması istenebiliyor.
• Bu ek prosedürler, yatırımcıların süreci daha da uzatmasına neden oluyor.
• Vergi dairelerinde bu işlemleri yürüten personel sayısının azlığı süreci daha da yavaşlatıyor.

Sanayiciler, vergi dairelerindeki personel sayısının artırılması ve süreçlerin hızlandırılması gerektiğini vurguluyor.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Süreçlerin Uzadığını Reddetti

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yetkilileri ise, teşvik süreçlerinin sanayicileri zor durumda bırakmadığını ve olağan şekilde ilerlediğini belirtti.

Bakanlık yetkililerine göre:

• Yatırım teşvik sistemi sanayicinin yanında olmaya devam ediyor.
• Süreçlerin uzadığı iddiaları gerçeği yansıtmıyor.
• HIT 30 programına büyük ilgi var ve teşviklerin kapsamı genişletiliyor.
• Yeni bir teşvik sistemi yakında açıklanacak.

Sanayiciler ise, resmi açıklamaların aksine, teşvik süreçlerinin giderek daha karmaşık ve yavaş hale geldiğini savunuyor.

Sanayicilerin Beklentileri Neler?

Yatırımcılar, teşvik süreçlerinin daha verimli hale getirilmesi için bürokrasinin azaltılmasını ve işlemlerin hızlandırılmasını talep ediyor.

Sanayicilerin talepleri:

• Teşvik belgesi alma sürecinin hızlandırılması.
• Vergi dairelerindeki KDV muafiyeti işlemlerinin sadeleştirilmesi.
• Onay süreçlerinde gereksiz ek değerlendirmelerden kaçınılması.
• Vergi dairelerindeki personel sayısının artırılması.
• Yatırımcı dostu politikaların uygulanması.

Eğer bu talepler karşılanmazsa, sanayicilere göre yatırımcıların teşvik sistemine olan güveni azalacak ve yeni yatırımlar ertelenecek.