Mahfi Eğilmez’den 24 Yıllık Türkiye Ekonomisi Analizi

Ünlü ekonomist ve eski Hazine Müsteşarı Mahfi Eğilmez, Türkiye ekonomisinin son 24 yıllık performansını, gelişmekte olan ülkeler (GOÜ) ile karşılaştırarak değerlendirdi. Eğilmez, blogunda yayımladığı “21. Yüzyılın İlk Çeyreğinde Türkiye Ekonomisi ve GOÜ Karşılaştırması” başlıklı yazısında, büyüme, enflasyon, cari denge ve dış borçlar olmak üzere 4 makroekonomik gösterge üzerinden yaptığı analizlerle Türkiye’nin ekonomik başarısızlıklarını gözler önüne serdi.

Büyüme: Dalgalı ve İstikrarsız Bir Yol

Mahfi Eğilmez’in analizine göre, 2000-2023 yılları arasında Türkiye’nin ekonomik büyümesi, GOÜ’lerin büyüme ortalaması olan %5,1’i yakalasa da istikrarsız bir yol izlemiştir. Özellikle 2001 krizi, 2009 küresel kriz ve 2020 pandemi döneminde büyümede ciddi düşüşler görülmüştür. Eğilmez, Türkiye ekonomisinin büyümede GOÜ ortalamasını yakalamasına rağmen bu ortalamanın üzerinde bir performans sergileyemediğini belirtiyor.

• Dalgalı Büyüme: Türkiye’nin büyüme oranındaki dalgalanmalar, ekonomi politikalarındaki kararsızlıklar ve sık yapılan değişikliklerden kaynaklanmıştır.
• Küresel Rekabet: Eğilmez, GOÜ grubunda yer alan Çin ve Hindistan gibi hızlı büyüyen ekonomilere karşı Türkiye’nin rekabetçi bir üstünlük sağlayamadığını vurguluyor.

Enflasyon: Kronik Bir Sorun

Türkiye, 21. yüzyıla yüksek enflasyon oranlarıyla giriş yaptı. 2004-2016 yılları arasında enflasyonun GOÜ ortalamasına yakın seviyelerde seyretmesine rağmen, bu dönemi izleyen yıllarda enflasyon tekrar yükselerek kronik bir sorun haline geldi. Eğilmez, Türkiye’deki enflasyon oranının, GOÜ ortalamasının üç katından fazla olduğunu belirtti.

• Ortalama Enflasyon: Türkiye’nin 24 yıllık süreçteki ortalama enflasyon oranı %20,3 iken, GOÜ’lerde bu oran %6,5 seviyesinde kaldı.
• Siyasetin Müdahalesi: Eğilmez’e göre, seçim dönemlerinde siyasi müdahaleler nedeniyle enflasyonla mücadele kesintiye uğramış, bu durum ekonomide kalıcı istikrarsızlıklara yol açmıştır.

Cari Denge: Sürekli Açık Veren Bir Ekonomi

Eğilmez’in analizine göre, Türkiye, 24 yıl boyunca ortalama %3,4 cari açık vererek, tasarrufların yetersizliği ve ithal girdi bağımlılığı nedeniyle sürdürülemez bir ekonomi politikası izlemiştir.

• İthalata Bağımlılık: Türkiye’nin büyümesi, büyük ölçüde ithalata dayalı bir yapıya sahiptir. GOÜ’lerin aynı büyüme oranını %1,4 cari fazlayla gerçekleştirmesi, Türkiye’nin bu konuda başarısızlığını ortaya koyuyor.
• Dalgalı Denge: GOÜ’ler istikrarlı bir cari fazla verirken, Türkiye cari açık ve fazla arasında dalgalı bir görünüm sergilemiştir.

Dış Borçlar: Yüksek ve Dalgalı Bir Borç Yükü

Türkiye’nin dış borç yükü (dış borç stoku/GSYH oranı), 2000-2023 yılları arasında ortalama %45,8 seviyesinde gerçekleşti. Bu oran, GOÜ ortalaması olan %29,9’un oldukça üzerinde. Eğilmez, dış borç yükündeki bu dalgalanmaların ekonominin kırılgan yapısını artırdığını belirtiyor.

• En Yüksek Borç Oranı: 2020 yılında dış borç yükü en yüksek seviyesine ulaştı.
• GOÜ İstikrarı: GOÜ’lerde dış borç oranları görece sabit bir seyir izlerken, Türkiye’nin bu konuda ciddi bir politika tutarlılığı sağlayamadığı görülüyor.

Siyasal ve Ekonomik Reform Gerekliliği

Eğilmez, bu göstergelerin Türkiye’nin siyasal, sosyal ve ekonomik politikalarının yanlış olduğunu açıkça ortaya koyduğunu vurguladı. Ekonominin sürdürülebilir bir yapıya kavuşabilmesi için şu adımların atılması gerektiğini belirtti:

1. Hukukun Üstünlüğü: Ekonomi politikalarının hukukun üstünlüğüne dayalı bir sistemle desteklenmesi.
2. Bilime Dayalı Eğitim: Eğitimde bilime dayalı reformların gerçekleştirilmesi.
3. Güçler Ayrılığı: Demokratik yönetim anlayışının güçler ayrılığı ilkesiyle yeniden yapılandırılması.
4. Teknik Müdahaleler: Siyasetin ekonomi politikalarına müdahalesinin önlenmesi.