2025 Türkiye Asgari Ücretine Avrupa’dan Bakış
2025 yılı için Türkiye’de asgari ücret, yüzde 30’luk artışla net 22.104 TL (yaklaşık 604 euro) olarak belirlendi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan tarafından açıklanan bu rakam, ülke genelinde tartışmalara yol açarken, Avrupa ülkelerindeki asgari ücret seviyeleriyle karşılaştırıldığında Türkiye’nin durumu dikkat çekici hale geliyor.
AB Ülkelerinde Asgari Ücret Durumu
Avrupa Birliği’ne üye 27 ülkenin 22’sinde asgari ücret uygulanırken, 5 ülkede (Danimarka, İtalya, Avusturya, Finlandiya, İsveç) ulusal düzeyde asgari ücret belirlenmemiş durumda. Avrupa’daki asgari ücretler ülkeden ülkeye büyük farklılıklar gösteriyor:
- Lüksemburg: 2.637 euro ile en yüksek asgari ücrete sahip.
- İrlanda, Almanya ve Hollanda: Asgari ücretler 2.000 euro’nun üzerinde.
- Fransa: 1.801 euro
- İspanya: 1.323 euro
- Bulgaristan: 550 euro ile en düşük asgari ücrete sahip.
AB ülkelerinde, 22 üye devletten 14’ünde asgari ücret 1.000 euro’nun altında seyrediyor.
Satın Alma Gücüne Göre Kıyaslama
Asgari ücretlerin farklı ülkelerdeki gerçek alım gücünü karşılaştırmak için Eurostat’ın tanımladığı Satın Alma Gücü Standardı (PPS) kullanılıyor. PPS, ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıklarını hesaba katıyor ve daha adil bir karşılaştırma yapmayı sağlıyor.
- PPS’e göre Almanya’da asgari ücret 1.883 euro, Fransa’da 1.500 euro civarındayken, Türkiye’de bu rakam yaklaşık 604 euro düzeyinde kalıyor.
- Türkiye, bu açıdan Sırbistan ve Karadağ gibi aday ülkelerle kıyaslanabilir seviyede yer alırken, Bulgaristan, Letonya ve Estonya gibi AB ülkelerinden daha yüksek görünüyor.
Türkiye’de Asgari Ücretle Çalışanların Oranı
Türkiye’de asgari ücretle çalışanların oranı oldukça yüksek.
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 2022 verilerine göre bu oran %37 civarında.
- DİSK-AR’ın araştırmalarına göre ise bu oran %50’lere ulaşıyor.
Bu oran, Avrupa’daki ülkelerde genellikle daha düşük seviyelerde seyrediyor. Örneğin, Fransa’da bu oran %11, Almanya’da %6,6 seviyesinde. Türkiye, çalışanlarının önemli bir kısmının asgari ücretle geçindiği ülkeler arasında yer alıyor.
Medyan Ücret ile Asgari Ücret Oranı
OECD verilerine göre, Türkiye’de asgari ücretin medyan ücrete oranı %65,2. Bu oran, birçok Avrupa ülkesinden daha yüksek. Ancak bu durum, asgari ücretin ülke genelindeki maaş seviyesini yukarı çektiği anlamına gelmiyor. Aksine, Türkiye’de ortalama gelirlerin düşük olduğu bir tabloyu yansıtıyor.
Enflasyon ve Asgari Ücretin Alım Gücü
Türkiye’de son yıllarda yaşanan yüksek enflasyon, asgari ücretin alım gücünü olumsuz etkiledi.
- Son 5 yılda asgari ücret %741, yoksulluk sınırı ise %975 oranında arttı.
- Asgari ücretin satın alma gücü, özellikle temel ihtiyaçlar karşısında erimeye devam ediyor.
- Avrupa’da enflasyon, 2022’de zirve yaptıktan sonra düşüş eğilimine girdiği halde Türkiye’deki fiyat artışları, enflasyonun yüksek kalmasına neden oldu.
Avrupa ve Türkiye’deki Politik Yaklaşımlar
Avrupa’da asgari ücret belirleme süreçleri genellikle toplu pazarlıklar ve sendikal görüşmelerle şekillenirken, Türkiye’de süreç hükümetin ve işveren temsilcilerinin belirleyici olduğu bir yapı içinde gerçekleşiyor.
- AB’nin yeni yönergesi, asgari ücretlerin düzenli olarak artırılması ve toplu pazarlığın teşvik edilmesi gerektiğini öngörüyor.
- Türkiye’de ise, TÜRK-İŞ gibi sendikalar asgari ücretin 29.000 TL seviyesine çıkarılmasını talep etti. Ancak hükümetin politik duruşu ve ekonomik öncelikleri, bu rakama ulaşılmasını engelledi.
Türkiye’nin Avantajları ve Dezavantajları
Avantajlar:
- Türkiye, Avrupa’daki ticaret ortaklarıyla güçlü bir ekonomik entegrasyona sahip.
- Ülkenin demografik yapısı hâlâ çalışma çağındaki nüfusu destekliyor.
Dezavantajlar:
- Yüksek enflasyon ve faiz oranları, çalışanların yaşam standartlarını baskılıyor.
- Asgari ücretle çalışanların oranının yüksekliği, toplumsal eşitsizliği artırıyor.
Sonuç ve Değerlendirme
Türkiye’nin 2025 yılı için belirlediği 22.104 TL’lik asgari ücret, Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında düşük bir seviyede yer alıyor. Satın alma gücüne göre yapılan değerlendirmelerde de Türkiye’nin ekonomik gerçeklikleri, asgari ücretle çalışanların yaşam standartlarını düşürüyor. Avrupa ülkelerinde enflasyon karşısında alım gücünü korumak için daha etkin düzenlemeler yapılırken, Türkiye’nin ekonomik politikalarının çalışanlar üzerindeki etkileri tartışılmaya devam ediyor.
