1700 İhracatçıya Döviz Cezası Şoku: TİM Devreye Girdi
Türkiye’de 1700 ihracatçı, TL reeskont kredisi kullanırken taahhüt verdikleri halde döviz aldıkları gerekçesiyle ceza ile karşılaştı. Bu cezaların çoğunun suiistimal amacı taşımayan döviz alımlarından kaynaklanması üzerine, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) konuyu gündeme taşıdı. TİM Başkanı Mustafa Gültepe ve TCMB Başkanı Fatih Karahan’ın görüşmesi sonrasında, döviz almama taahhüdü konusunda yeni istisnalar getirildi.
Döviz Alma Taahhüdü ve Cezalar
TL reeskont kredisi kullanan ihracatçılara, döviz almama taahhüdünü ihlal ettikleri gerekçesiyle uygulanan cezalar, sektörde büyük tepki yarattı. Özellikle birçok ihracatçı, döviz alımlarının kredi ödemeleri veya yurtdışı harcamaları gibi zorunlu nedenlerle yapıldığını ifade etti. Bu duruma karşı çıkan ihracatçılar, mağduriyetlerini ilgili makamlara iletti.
TİM ve TCMB’nin Müdahalesi
TİM Başkanı Mustafa Gültepe, cezaların ardından Merkez Bankası ile görüşerek ihracatçıların yaşadığı mağduriyetleri aktardı. Bu görüşme sonrasında, döviz almama taahhüdüne ilişkin 9 Eylül 2024 tarihinde yayımlanan talimat ile yeni istisnalar getirildi. Bu istisnalar kapsamında, ceza ödemesi yapan ihracatçılar da yeni düzenlemelerden faydalanabilecek.
Yeni İstisnalar
Yeni düzenlemeye göre, döviz almama taahhüdüne bazı esneklikler getirildi. Örneğin, 5 iş günü içinde satışı yapılan döviz alımları ve kredi vadesi boyunca 50 bin ABD dolarına kadar yapılan döviz alımları istisna kapsamına alındı. Ayrıca, DDM/KKM vadelerinde döviz mevduata geçiş için yapılan alımlar da bu kapsama dahil edildi.
Döviz Alma Taahhüdü Ne Zaman Getirildi?
İhracat ve Döviz Kazandırıcı Hizmetler Reeskont Finansmanı Uygulama Talimatı, ilk olarak 29 Aralık 2019 tarihinde yayımlandı. 2022 yılında yapılan değişikliklerle ihracatçılara bazı avantajlar sağlandı. Ancak bu avantajlardan yararlanmak için ihracatçıların, kredi vadesine kadar gelen döviz gelirlerinin belirli bir kısmını Merkez Bankası ve bir bankaya satması ve 1 ay boyunca döviz almamayı taahhüt etmesi gerekiyordu.
Yaşanan mağduriyetlerin ardından, döviz almama taahhüdüne yönelik yapılan bu yeni düzenlemelerle, ihracatçıların üzerindeki baskının hafifletilmesi hedefleniyor. TİM ve TCMB’nin ortak çalışması sayesinde, ceza ödemek zorunda kalan ihracatçılar da bu yeni istisnalardan yararlanabilecek.
