Trump’ın Ortadoğu Planı: Zor Seçenekler ve Daralan Alan
Seçilmiş ABD Başkanı Donald Trump, Ocak ayında başkanlık koltuğunu devraldığında, dört yıl önce bıraktığı Ortadoğu’dan tamamen farklı bir jeopolitik manzarayla karşılaşacak. İlk Trump yönetiminde İran’a karşı ekonomik yaptırımlar ve İsrail ile Arap ülkeleri arasındaki ilişkilerin normalleşmesi üzerine kurulu strateji, değişen öncelikler ve yeni ittifaklar nedeniyle artık geçerliliğini yitirmiş durumda.
Trump’ın Orta Doğu Stratejisindeki Zorluklar
- İran ve Körfez Yakınlaşması
- İran, Suudi Arabistan ve BAE gibi Körfez ülkeleriyle son yıllarda diplomatik yakınlaşma sürecine girdi.
- İran Dışişleri Bakanı’nın Körfez ülkelerine düzenlediği ziyaretler ve iki taraf arasındaki doğrudan görüşmeler, bölgede yeni bir dinamik oluşturdu.
- Filistin Meselesi Gündemde
- İlk Trump yönetimi döneminde Filistinliler, İsrail-Arap anlaşmalarında dışlanmıştı. Ancak, 7 Ekim 2023’teki Hamas saldırısı ve Gazze’deki savaş, Filistin meselesini tekrar bölgesel diplomasinin merkezine taşıdı.
- Suudi Arabistan, Filistin devleti kurulmadan İsrail ile diplomatik ilişki kurmayı reddetti.
- ABD’ye Duyulan Güvensizlik
- Suudi Arabistan, 2019 yılında İran’ın Aramco tesislerine düzenlediği saldırıda Beyaz Saray’ın misilleme yapmamasından rahatsızlık duyuyor.
- Bu durum, Suudi Arabistan’ı ABD ile bir güvenlik anlaşması yapmaya zorlayabilir, ancak aynı zamanda İran’la diplomatik bağlarını sürdürmekten de geri durmayabilir.
Yeni Dinamikler ve Trump’ın Zor Seçenekleri
- İbrahim Anlaşmaları’nın Devamı Zor
- 2020 yılında İsrail ile Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Sudan ve Fas arasındaki ilişkilerin normalleşmesini sağlayan İbrahim Anlaşmaları, 7 Ekim saldırısı sonrasında geçerliliğini yitirdi.
- Bölgedeki Arap ülkelerinde İsrail karşıtı öfkenin artması, Trump’ın benzer anlaşmalar yapmasını daha da zorlaştıracak.
- Bölgesel İttifakların Değişimi
- Ortadoğu’daki ülkeler, ABD ve İsrail’in etkisi olmadan kendi ittifaklarını şekillendiriyor. İran ve Suudi Arabistan gibi tarihsel rakiplerin yakınlaşması, ABD’nin etkisini sınırlıyor.
Uzman Görüşü
Rice Üniversitesi’nden Ortadoğu uzmanı Kristian Ulrichsen, “Trump 2.0cılar 2020’de kaldıkları yerden devam edebileceklerini düşünüyorlarsa, durumu tamamen yanlış okuyorlar” dedi. Ulrichsen’e göre, Trump’ın eski politikaları, mevcut jeopolitik gerçeklerle uyuşmuyor.
Trump’ın Önündeki Zor Tercihler
- İsrail’e koşulsuz destek veren ekibiyle, Arap ülkelerinin hassasiyetlerini dengelemek zorunda kalacak.
- Suudi Arabistan gibi müttefiklerle güvenlik anlaşmalarını yenilerken, bu ülkelerin İran’la yakınlaşmasını göz ardı edemeyecek.
Donald Trump, Ortadoğu’da değişen dengeler ve yeni ittifaklar nedeniyle geçmiş stratejilerini yeniden gözden geçirmek zorunda kalacak. Filistin meselesinin tekrar diplomatik masada yer alması ve İran’ın Körfez ülkeleriyle yakınlaşması, Trump’ın hareket alanını ciddi şekilde daraltıyor. Bu şartlar altında, yeni dönemde Trump’ın Ortadoğu politikası, önceki dönemine kıyasla çok daha karmaşık bir yapıya sahip olacak.
