The Guardian: Trump’ın Tehditleri BRICS’in Planlarını Engelleyebilir mi?

BRICS ülkelerinin ABD dolarına alternatif bir rezerv para birimi oluşturma girişimleri, dünya ekonomisinde dikkatle takip ediliyor. Ancak Donald Trump, dolardan uzaklaşma çabalarını sert gümrük vergileriyle durdurmayı hedefliyor. The Guardian yazarı Jeffrey Frankel, bu hamlenin etkili olamayacağını ve BRICS ülkelerinin ortak para birimi girişiminin yapısal nedenlerle başarısız olmaya mahkum olduğunu belirtiyor.

BRICS Ülkelerinin Alternatif Para Birimi Planları

2023 yılında BRICS ülkeleri (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika), yeni bir ortak para birimi oluşturma planlarını gündeme getirdi. Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva, ABD dolarının küresel hakimiyetine karşı alternatif bir para birimini savunurken, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, BRICS banknotlarıyla bu fikri sembolik olarak destekledi.

2024 yılında BRICS+ ülkelerine Mısır, Etiyopya, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi yeni üyelerin eklenmesiyle bu para birimi planları geniş bir coğrafyayı kapsıyor. Ancak Frankel, bu girişimlerin başarılı olma ihtimalinin düşük olduğunu vurguluyor.

Para Birliği ve Zorlukları

Başarılı bir uluslararası para birimi oluşturmak için:

1. Para birliğine tam bağlılık,
2. Ulusal para birimlerinden vazgeçme,
3. Birleşik bir merkez bankası kurulması gerekiyor.

Ancak BRICS ülkeleri arasında ekonomik entegrasyonun eksikliği ve birbirinden çok farklı ekonomik döngüler, bu hedefleri neredeyse imkansız kılıyor. Örneğin, Çin ve Hindistan enerji ithalatçısı ülkeler olarak yüksek petrol fiyatlarından zarar görürken, Rusya ve BAE gibi petrol üreticileri bu durumdan fayda sağlıyor.

Frankel’e göre, BRICS’in farklı kültürel, dilsel ve ekonomik yapıları, böyle bir para birliğini gerçekleştirme olasılığını daha da düşürüyor.

BRICS ve Dolar Arasındaki Gerilim

Trump, BRICS’in dolar alternatifi oluşturma çabalarına karşı sert bir tavır sergiledi. Trump’ın:

• BRICS ülkelerine %100 oranında gümrük vergisi tehdidi,
• Çin ürünlerine %60, Kanada ve Meksika’ya %25 oranında gümrük tarifeleri uygulama planları, bu durumu daha da kızıştırdı.

Ancak bu tehditlerin, dolara olan güveni artırmak yerine alternatif rezerv birimlerine (örneğin yuan ve altın) yönelişi hızlandırabileceği ifade ediliyor.

Doların Hakimiyetine Karşı Küresel Uzaklaşma

Küresel finans sisteminde dolardan uzaklaşma süreci son yıllarda ivme kazandı. Bu eğilimde, ABD’nin uyguladığı mali yaptırımların etkisi büyük. Ancak Trump’ın doların uluslararası kullanımı üzerindeki baskıcı hamleleri, bu uzaklaşma eğilimini hızlandırabilir.

Frankel, doların cazibesinin istikrarlı değer ve küresel ticaretteki kullanım kolaylığına dayandığını vurguluyor. Enflasyonist tehditler veya doları değer kaybına uğratma çabaları, doların bu avantajlarını zayıflatabilir.

BRICS Planı Neden Başarısız Olabilir?

Frankel, BRICS para birimi planının yapısal nedenlerle başarısız olacağını şu nedenlerle açıklıyor:

• BRICS ülkeleri arasında ekonomik döngüler uyumlu değil.
• Ülkeler, ulusal para birimlerinden vazgeçmeye sıcak bakmıyor.
• Siyasi bağlar yerine tarihsel gerilimler (örneğin Çin ve Hindistan arasındaki çatışmalar) hakim.
• Birleşik bir merkez bankası oluşturma fikri uygulanabilir görünmüyor.

Trump’ın Çabaları ve Çelişkiler

Trump’ın doları koruma adına uygulamaya koyduğu gümrük tarifeleri ve tehditler, ABD’nin diğer ekonomik hedefleriyle çelişiyor. Örneğin:

• Doları devalüe ederek ticaret dengesini iyileştirme çabası,
• Federal Rezerv’in bağımsızlığını zayıflatma tehdidi,
• Enflasyona neden olacak politikalar, dolara olan güveni daha da azaltabilir.

BRICS’in Alternatif Para Birimi ve Doların Geleceği

The Guardian analizine göre, BRICS ülkelerinin ortak para birimi girişimleri, üye ülkeler arasındaki yapısal uyumsuzluklar nedeniyle başarısız olmaya mahkum. Bununla birlikte, Trump’ın sert politikaları, dolara olan güveni daha da zedeleyerek dolardan uzaklaşma sürecini hızlandırabilir.