NYT Derledi: Kuş Çarpması Kaynaklı En Büyük Uçak Kazaları
Güney Kore’de dün meydana gelen ve 179 kişinin hayatını kaybettiği uçak kazasının ardından yetkililer, kuş çarpması ihtimali üzerinde duruyor. Bu olay, kuşların uçaklar için oluşturduğu tehlikeyi bir kez daha gündeme getirdi. The New York Times (NYT), havacılık tarihinde kuş çarpması nedeniyle yaşanan en dikkat çekici kazaları derledi.
Kuş Çarpmaları Uçaklar İçin Ne Kadar Tehlikeli?
Uçakların yaban hayatıyla çarpışması, özellikle kalkış ve iniş sırasında sık karşılaşılan bir durumdur. Ancak bu tür olaylar genellikle ölümcül kazalarla sonuçlanmaz. ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA)’nin raporuna göre, 1988-2023 yılları arasında ABD’de yaban hayatı kaynaklı çarpışmalar nedeniyle 76 kişi hayatını kaybetti. Bu çarpışmaların çoğu kuşlarla gerçekleşse de, FAA raporunda çakallar, geyikler ve yarasalar gibi hayvanlar da yer aldı.
2023 yılında ABD’de 19.603 yaban hayatı çarpışması rapor edilmiş olup, bu olayların yalnızca %3,6’sı uçaklarda hasara yol açtı. Ancak geçmişte kuş çarpması nedeniyle meydana gelen bazı kazalar, havacılık güvenliğinde köklü değişimlere neden oldu.
Hudson Nehri Mucizesi (2009)
Hudson Nehri mucizesi, kuş çarpmasının havacılık tarihinde yarattığı etkilerden en çok hatırlananıdır. Ocak 2009’da, US Airways’e ait bir uçak, kalkıştan hemen sonra bir kaz sürüsüyle çarpıştı. Uçağın her iki motoru da devre dışı kaldı.
Pilot Chesley B. Sullenberger III, uçağı Manhattan’daki Hudson Nehri’nin buzlu sularına başarılı bir şekilde indirdi. Uçaktaki 155 yolcunun tamamı tahliye edilerek kurtarıldı. Bu olay, kuş çarpması riskine karşı uçak motorlarının dayanıklılığını artırma çalışmalarını hızlandırdı.
Alaska’da Ölümcül Askeri Kaza (1995)
22 Eylül 1995’te, Alaska’da bir Hava Kuvvetleri uçağı, kaz sürüsüyle çarpışarak düştü. Elmendorf Hava Kuvvetleri Üssü’nden havalanan E-3 Sentry gözetleme uçağı, motorlarına dolan kazlar nedeniyle kontrolünü kaybetti. Kazada, uçakta bulunan 24 Kanadalı ve Amerikalı personel hayatını kaybetti. Bu olay, askeri uçaklar için kuş çarpması riskini azaltmak adına yeni önlemlerin alınmasını sağladı.
Etiyopya’daki Boeing 737 Max Kazası (2019)
Mart 2019’da, Etiyopya Hava Yolları’na ait bir uçak, kalkış sırasında kuş çarpması kaynaklı bir sensör hatası nedeniyle düştü. Kazada, uçaktaki 157 yolcu ve mürettebatın tamamı hayatını kaybetti.
Kaza, Boeing 737 Max modelindeki MCAS adlı uçuş kontrol sisteminin hatalı veri nedeniyle devreye girmesi sonucu meydana geldi. Bu olay, Boeing’in uçak modelinde önemli değişiklikler yapmasına ve bu modelin geçici olarak uçuşlardan çekilmesine neden oldu.
Boston Limanı Kazası (1960)
4 Ekim 1960’ta Boston’daki Logan Uluslararası Havalimanı’ndan kalkış yapan bir uçak, sığırcık sürüsüyle çarpıştı. Üç motoru birden kuşlarla dolan uçak, kontrolünü kaybederek düştü. Kazada, uçaktaki 72 yolcudan 62’si hayatını kaybetti.
Bu olay, uçak tasarımında kuş çarpmasına karşı daha dayanıklı motor ve gövde standartlarının geliştirilmesine öncülük etti.
Etiyopya’da Güvercin Çarpması (1988)
Eylül 1988’de, Etiyopya Hava Yolları’na ait bir uçak, kalkış sırasında bir güvercin sürüsüyle çarpıştı. Çarpışma sonucu her iki motor da arızalandı ve uçak acil iniş yapmak zorunda kaldı. Ancak iniş sırasında alev alan uçakta 104 yolcudan 35’i hayatını kaybetti. Bu olay, kalkış sırasında yaban hayatı kontrolünün önemini bir kez daha gösterdi.
Havacılık Güvenliğinde Kuş Çarpması Önlemleri
Bu kazalar, havacılık güvenliğinde kuş çarpması riskini azaltma çalışmaları için bir dönüm noktası oldu. Günümüzde, havalimanları kuşların uçaklarla çarpışmasını önlemek için çeşitli teknolojiler ve yöntemler kullanıyor:
- Radar sistemleri, uçuş rotasında kuş sürülerini tespit ediyor.
- Ses ve ışık cihazları, kuşları pistlerden uzaklaştırıyor.
- Motor tasarımı, kuş çarpmalarına karşı daha dayanıklı hale getiriliyor.
Ancak, kuş çarpması riski tamamen ortadan kaldırılamadığı için bu tür olayların önlenmesine yönelik çalışmalar devam ediyor.
