NYT Analizi: Trump’ın Gümrük Tarifesi Planı Ticaret Savaşını Alevlendirebilir
ABD Başkanı Donald Trump, küresel ticaret sistemini sarsacak yeni bir gümrük tarifesi planı açıkladı. Amerikan ticaret ortaklarına karşılıklı gümrük vergileri uygulamayı hedefleyen bu plan, küresel ekonomiyi olumsuz etkileyebilir. The New York Times (NYT) analizine göre, Trump’ın tarifeleri enflasyonu artırabilir, ticaret savaşlarını derinleştirebilir ve küresel tedarik zincirlerini zorlayabilir.
ABD Ticaret Politikası Radikal Değişime Uğruyor!
Dünya ekonomisi halihazırda jeopolitik gerilimler, Çin ekonomisindeki yavaşlama ve iklim değişikliği gibi faktörlerle mücadele ederken, Trump’ın gümrük tarifeleri yeni bir ekonomik belirsizlik dalgası yaratıyor.
Trump’ın planı şu temele dayanıyor:
- ABD’li şirketlerin ihraç ettiği mallara uygulanan vergiler, ithal edilen mallara da aynı oranda uygulanmalı.
- Bu sistemin hayata geçirilmesi için 150’den fazla ülke ve binlerce ürün için ayrı tarife oranları belirlenmesi gerekecek.
- Bu durum, ithal parçalara bağımlı ABD’li üreticiler ve perakendeciler için ciddi bir maliyet artışına neden olabilir.
Uluslararası ticaret uzmanı Ted Murphy, Trump’ın planının büyük bir karmaşaya yol açacağını belirterek şu ifadeleri kullandı:
“Her bir ürün kategorisi için 150 farklı tarife oranı belirlemek zorunda kalabiliriz. Bu, küresel ticaret açısından büyük bir karmaşaya neden olur.”
Tedarik Zincirleri Tehdit Altında!
Küresel ekonomide zaten büyük zorluklar yaşanıyor:
- ABD-Çin ticaret savaşı
- Süveyş ve Panama kanallarındaki lojistik engeller
- Nakliye fiyatlarında büyük artışlar
Trump’ın eklediği yeni gümrük tarifeleri, zaten zor durumda olan küresel tedarik zincirlerini daha da sıkıntıya sokabilir.
NYT’ye göre, bu yeni tarifeler ABD’de enflasyonu yükseltme riski taşıyor. Çünkü ithal edilen malların maliyetleri arttıkça, ABD’li tüketiciler daha pahalı ürünlerle karşı karşıya kalabilir. Bu da, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faizleri düşürme sürecini geciktirebilir.
Dünya Ticaret Örgütü Sistemi Zayıflıyor!
Trump’ın planı, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) tarafından yönetilen küresel ticaret sisteminin zayıflamasını hızlandırabilir.
Önceki sistemde:
- Ülkeler, DTÖ kurallarına göre belirli tarifeler uygular ve tüm üyelere aynı oranları sunardı.
- Ülkeler, ticaret blokları aracılığıyla tarifeleri düşürmek için anlaşmalar yapardı.
Trump, bu sistemin ABD’yi dezavantajlı duruma soktuğunu savunarak yeni müzakerelerle kendi şartlarını belirlemek istiyor.
“ABD, Çin, Almanya ve Meksika ile olan ticaret açıklarından dolayı zarar görüyor. Adil olmayan ticari ilişkileri yeniden düzenlemeliyiz.” – Donald Trump
Ancak uzmanlara göre, Trump’ın planı ABD’li üreticiler için ciddi riskler içeriyor. Örneğin:
- Vietnam’dan ithal edilen ayakkabılar
- Brezilya’dan gelen makineler
- Endonezya’dan ithal edilen tekstil ve kauçuk ürünleri
Bu ürünlere uygulanan yeni vergiler, ABD’li üreticilerin maliyetlerini artırabilir ve tüketicilerin fiyat artışlarıyla karşılaşmasına yol açabilir.
Elektronik sektörünün önde gelen temsilcileri, Trump’ın planının ABD sanayisini zayıflatacağını belirtiyor. IPC Başkanı John W. Mitchell, şu uyarıyı yaptı:
“Yeni gümrük tarifeleri, üretim maliyetlerini artıracak ve Amerika’nın elektronik sanayi tabanını daha da zayıflatacak.”
Trump’ın Gerçek Hedefi Ne? Müzakere Taktiği mi?
Bazı uzmanlar, Trump’ın bu planını bir müzakere aracı olarak gördüğünü belirtiyor. Yani, ABD’nin gümrük tarifelerini artırma tehdidiyle, diğer ülkelerin tarifelerini düşürmeye zorlamayı amaçladığı düşünülüyor.
Eski Hazine yetkilisi Christine McDaniel, bu konuda şunları söyledi:
“Bu plan ABD için kötü sonuçlar doğurabilir. Ancak diğer ülkeleri tarifelerini düşürmeye zorlarsa, ticareti teşvik eden bir hamleye dönüşebilir.”
Bazı analistlere göre, Trump’ın politikaları kendi müttefiklerinin çıkarlarına hizmet edebilir. Örneğin, Elon Musk’ın Tesla şirketi gibi belirli firmalar, bazı bileşenlerdeki vergilerden muaf tutulabilir.
ABD’li Şirketler ve Küresel Ekonomi Nasıl Etkilenecek?
Trump’ın 2017-2020 döneminde Çin’e uyguladığı gümrük vergileri, birçok ABD’li şirketi üretimlerini başka ülkelere kaydırmaya zorladı.
- Walmart, siparişlerini Çin’den Hindistan ve Meksika’ya kaydırdı.
- Columbia Sportswear, Orta Amerika’da fabrika sahaları keşfetti.
- MedSource Labs, üretimini Çin’den Kolombiya’ya taşıdı.
Ancak Trump’ın Meksika, Kanada ve Kolombiya’dan yapılan ithalata %25 vergi uygulama tehdidi, bu şirketlerin planlarını da alt üst edebilir.
Uluslararası ticaret uzmanı Ted Murphy, bu konuda şu değerlendirmeyi yaptı:
“Trump’ı ciddiye alıyoruz ama tamamen değil. Şu an büyük konuşuyor, ancak gerçekte ne yapacağını zaman gösterecek.”
