Mahla Daryaei: İran’da Kadın Hakları Mücadelesinin Sembolü Serbest

İran’da iç çamaşırlarıyla hükümeti protesto eden üniversite öğrencisi Mahla Daryaei, bilinen adıyla “Ahoo”, akıl hastanesine kaldırılmasının ardından serbest bırakıldı. İranlı yetkililer, hakkında hukuki işlem yapılmayacağını açıkladı.

Protesto ve Tepkiler

Kasım ayı başında sosyal medyada yayılan bir videoda, Azad Üniversitesi öğrencisi Mahla Daryaei, iddiaya göre güvenlik güçleriyle yaşadığı tartışma sonrası kıyafetlerini çıkararak iç çamaşırlarıyla hükümeti protesto etti. Videoda arkadaşlarının ona “Ahoo” diye hitap ettiği duyuldu. Bu cesur eylem, hem İran’da hem de dünya çapında geniş yankı uyandırdı.

Olayın ardından, Daryaei güvenlik güçleri tarafından gözaltına alındı ve “akıl hastası” olduğu gerekçesiyle bir psikiyatri kliniğine sevk edildi. Ancak uluslararası tepkilerin artmasıyla birlikte İran yargı sözcüsü Asgar Cihangir, öğrencinin ailesine teslim edildiğini ve hakkında herhangi bir yargı dosyası açılmadığını duyurdu.

Uluslararası Destek ve Eleştiriler

Daryaei’nin gözaltına alınması, Uluslararası Af Örgütü başta olmak üzere birçok insan hakları kuruluşunun tepkisini çekti. Örgütler, Daryaei’nin derhal serbest bırakılması çağrısında bulundu. Protesto, dünyada o kadar geniş yankı uyandırdı ki, Elle dergisi Daryaei’nin duruşunu kapağına taşıdı.

İran’daki aktivistler, protestocuların akıl hastası ilan edilmesinin İslam Cumhuriyeti’nin sistematik bir baskı yöntemi olduğunu ifade etti. 2018’de Kanada’ya kaçan İranlı kadın aktivist Azam Cangravi, BBC’ye verdiği demeçte, İran hükümetinin kadın hakları savunucularını itibarsızlaştırmak için bu yöntemi sıkça kullandığını belirtti.

Geçmişten Günümüze: Kadın Hareketlerinin Mücadelesi

Daryaei’nin eylemi, 2022’de başörtüsünü “uygun şekilde” takmadığı gerekçesiyle gözaltına alınan ve polis nezaretinde hayatını kaybeden Mahsa Amini’nin ölümünün ardından başlayan protestoları hatırlattı. Bu protestolar, aylarca sürmüş ve 500’den fazla kişinin hayatını kaybettiği rapor edilmişti.

İranlı yetkililerin protestolara karşı geliştirdiği “akıl hastalığı” iddiası, 2022’deki olaylarda da sıkça dile getirilmişti. Aktivistler, bu söylemin kadın hakları mücadelesini bastırmak için kullanılan bir araç olduğunu ifade ediyor.

İran’daki Kadınların Mücadelesi Sürüyor

Mahla Daryaei’nin protestosu ve ardından gelen tepkiler, İran’daki kadın hareketlerinin güçlenmeye devam ettiğini gösteriyor. Kadın hakları savunucuları, Daryaei gibi cesur kadınların baskılara rağmen mücadelesini sürdürdüğünü vurguluyor.