İklim Değişimi Kahve Pazarını Vurdu: Fiyatlar Rekor Seviyede
Dünya genelinde kahve fiyatları son 50 yılın en yüksek seviyelerine ulaştı. Arabica ve robusta kahve çekirdeklerinin fiyatlarındaki dramatik artış, iklim değişiminin etkisiyle Vietnam ve Brezilya gibi önemli üretici ülkelerde yaşanan hava durumu sorunlarından kaynaklanıyor.
Kahve Fiyatları Neden Yükseliyor?
Arabica çekirdekleri, dünya kahve pazarının en çok tercih edilen türü. Ancak bu yıl fiyatı %18’den fazla arttı ve neredeyse son 50 yılın zirvesine ulaştı. Robusta çekirdekleri, daha düşük maliyetiyle bilinse de bu yıl robusta da rekor fiyatlara sahne oldu. İki türde de fiyatların yükselmesinin temel nedenleri şunlar:
- Kuraklık ve şiddetli yağışlar: Vietnam, robusta üretiminde dünyanın lideri, ancak bu yıl hem kuraklık hem de hasat dönemindeki şiddetli yağışlar üretimi düşürdü.
- Kalite arayışı: Robusta arzındaki düşüş, birçok şirketin daha kaliteli arabica çekirdeklerine yönelmesine ve bu türdeki talebin artmasına neden oldu.
- Brezilya’da uzun süreli kuraklık: Dünyanın en büyük kahve üreticisi Brezilya, yılın başlarında ciddi bir kuraklık dönemi geçirdi. Bu durum, üretim miktarını ve küresel arzı olumsuz etkiledi.
Uzmanlardan Endişeli Tahminler
Kahve fiyatlarındaki bu artışın kısa vadede sona ermesi beklenmiyor. S&P Global Commodity Insights’tan Fernanda Okada, üreticilerin ve kavurucuların elindeki düşük stok seviyelerine dikkat çekerek, fiyat artışı eğiliminin bir süre daha süreceğini belirtiyor.
Ayrıca, İtalyan kahve şirketi Lavazza’nın başkanı Giuseppe Lavazza, tedarik zincirindeki baskılar nedeniyle fiyatların 2025’in ortalarına kadar düşmeyeceğini söylüyor:
“Kahve fiyatlarındaki mevcut artış kadar büyük bir dalgalanma daha önce hiç yaşanmamıştı.”
İklim Değişimi ve Kahve Krizi
Ekonomist Zafer Ergezen, fiyat artışlarının en büyük nedeninin iklim değişikliği olduğuna dikkat çekiyor. El Niño ve La Niña gibi hava olaylarının Brezilya’da yağış miktarını düşürdüğünü, kahve ağaçlarının çiçeklenme sürecini olumsuz etkilediğini belirtiyor. Güneydoğu Asya’daki düşük rekolte ve çiftçilerin yüksek fiyat beklentileri de arz-talep dengesini bozuyor.
Kahve Tüketiminde Değişim
Kahve, ham petrolden sonra en çok ticareti yapılan emtia olma özelliği taşıyor. Çin’de kahve tüketiminin son on yılda iki katına çıkması, talebin giderek arttığını gösteriyor. Ancak, artan çekirdek fiyatlarıyla birlikte tüketiciler kahve fiyatlarındaki artışı hissediyor.
Nestlé gibi dev markalar, artan maliyetleri karşılamak için fiyatlarını artırmaya ve paket boyutlarını küçültmeye başladı. Nescafé Original hazır kahve, İngiltere’de bir önceki yıla göre %15 zamlandı.
Çözüm Var mı?
Kahve fiyatlarındaki artışın kök nedenlerine bakıldığında, çözümün doğrudan tarım politikaları ve iklim krizine yönelik küresel eylemlerle mümkün olduğu görülüyor. Ancak kısa vadede fiyat dalgalanmalarının devam etmesi kaçınılmaz gibi görünüyor.
