COP29 Çıkmazda: İklim Görüşmeleri Anlaşmadan Çok Uzak
Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de devam eden COP29 İklim Değişikliği Konferansı, finansman ve sorumluluk paylaşımı konusundaki derin görüş ayrılıkları nedeniyle kritik bir çıkmaza girdi. The New York Times’ın (NYT) haberine göre, zirvenin herhangi bir anlaşmaya varmadan sona ermesi riski giderek artıyor.
İklim Finansmanında Büyük Çatlak
200 ülkenin müzakerecileri, iklim değişikliğinin en çok etkilediği düşük gelirli ülkelere yardım için trilyon dolarlık finansman planını tartışıyor. Ancak şu temel konularda uzlaşı sağlanamıyor:
- Finansman miktarı: Yıllık birkaç yüz milyar dolar mı, yoksa trilyonlar mı?
- Kim ödeyecek: Sadece zengin ülkeler mi, yoksa Çin ve Katar gibi büyük emisyon yapan gelişmekte olan ülkeler de mi?
- Nasıl sağlanacak: Doğrudan harcamalar, özel sektör yatırımları, kalkınma bankalarının kredileri mi?
Ülkeler arasındaki anlaşmazlıklar, zirvenin başında dokuz sayfalık olan metni 25 sayfaya çıkarırken, müzakerelerin çözümden giderek uzaklaştığını gösteriyor.
Müzakerelerde Liderlik Eleştirisi
Zirve başkanı Azerbaycanlı Bakan Muhtar Babayev, toplantıların yavaş ilerlemesi nedeniyle eleştirildi. Babayev, zirvede endişelerin arttığını kabul ederek, “Tarafların birbirlerine doğru yeterince hızlı ilerlemediği konusunda ben de endişeliyim. Daha hızlı hareket etmenin zamanı geldi” dedi.
Diplomatlar ise liderlik eksikliğinin çözüm sürecini baltaladığını düşünüyor. Zirveye damgasını vuran bu liderlik eksikliği, müzakerelerin verimliliğini ciddi şekilde etkiliyor.
Gelişmekte Olan Ülkeler de Bölünmüş Durumda
Gelişmekte olan ülkeler, finansman talebinde birleşseler de kendi içlerinde farklı önceliklere sahip:
- Küçük ada ülkeleri, deniz seviyesinin yükselmesine karşı garanti taleplerinde bulunuyor.
- Afrika ülkeleri, fonlara daha açık erişim sağlanması gerektiğini savunuyor.
Bu bölünmeler, gelişmekte olan ülkelerin müzakere gücünü zayıflatıyor ve anlaşmaya varılmasını zorlaştırıyor.
“Fiyasko Olabilir” Uyarısı
Eğer finansman konusunda bir uzlaşma sağlanamazsa, COP29’un anlaşma olmadan sona ermesi ihtimali gündemde. NYT’ye konuşan üst düzey bir Avrupalı müzakereci, “Bu zirvenin çökme riski çok yüksek” diyerek durumu özetledi.
Birkaç hafta önce düzenlenen biyoçeşitlilik zirvesinin de fonlama tartışmaları yüzünden anlaşmaya varılamadan sona ermesi, COP29 üzerindeki baskıyı artırıyor.
Seçimlerin Gölgesinde Bir Zirve
ABD’nin yeni seçilen Başkanı Donald Trump’ın, Ocak ayında göreve geldikten sonra Paris İklim Anlaşması’ndan çekilme sinyali vermesi, müzakereler üzerinde karamsarlık yarattı. Biden yönetimi, müzakerelere güçlü bir ekip göndererek anlaşmaya varılmasını desteklemeye çalıştı. Ancak ABD’nin uzun süredir iklim finansmanı konusunda Kongre’yi ikna edememesi, küresel müzakerelerde sık sık tıkanma yaratıyor.
Aktivistlerden Tepki: “Zengin Ülkeler İlgisiz”
İklim müzakerelerindeki çıkmaza, aktivist gruplar da tepki gösterdi. Fosil Yakıtların Yayılmasını Önleme Anlaşması Girişimi’nin Küresel Katılım Direktörü Harjeet Singh, “Gelişmiş ülkeler, hayati önem taşıyan iklim finansmanını sadece bir yatırım aracı olarak görüyor. Bu, sorunun ciddiyetini anlamadıklarını gösteriyor” dedi.
Çözüm Umudu Hala Var
Bazı uzmanlar, müzakerelerdeki zorluklara rağmen tüm ülkelerin Paris Anlaşması’nın başarısını istediğini ve bir çözüm için çaba göstereceğini savunuyor. Enerji ve İklim Çözümleri Merkezi’nden Kaveh Guilanpour, “Diplomatlar, COP29’un başarısızlıkla sonuçlanmasına izin vermemek için güçlü bir teşvike sahip. Bu zirveden bir başarıyla çıkmak için baskı artacak” dedi.
