ABD’de Doğum Yoluyla Vatandaşlık Tartışmaları Yeniden Gündemde
ABD Başkanı Donald Trump, ülke genelinde doğum yoluyla vatandaşlık verilmesini sonlandırmayı planladığını açıkladı. Bu kararın uygulanabilirliği ve sonuçları üzerine tartışmalar sürüyor. Anayasal değişiklik gerektiren bu durum, ABD’de göç politikalarını derinden etkileyebilir.
14. Değişiklik: Doğum Yoluyla Vatandaşlığın Temeli
Doğum yoluyla vatandaşlık, ABD Anayasası’nın 1868’de yapılan 14. değişikliği ile güvence altına alınmıştır. Değişiklik, ABD’de doğan herkesin vatandaşlık hakkına sahip olmasını garanti eder.
Bu hüküm, özellikle kölelik sonrası dönemde eski kölelerin vatandaşlık haklarını koruma amacıyla eklenmiştir. 1898 yılında görülen Wong Kim Ark davası, göçmen ailelerin çocuklarının da vatandaşlık hakkına sahip olduğunu yasal olarak teyit etmiştir. Ancak, bu tarihten itibaren konu hakkında başka bir dava görülmemiştir.
Trump’ın Planı: Kararname ile Anayasayı Değiştirme Girişimi
Trump, 20 Ocak Pazartesi günü bir başkanlık kararnamesi imzalayarak doğum yoluyla vatandaşlık uygulamasını sınırlandırmayı planladığını duyurdu. Ancak bu kararname, anayasal bir düzenlemeyi değiştirmek için yeterli değil. Virginia Üniversitesi’nden Anayasa hukukçusu Saikrishna Prakash, Trump’ın bu konuda tek başına karar almasının mümkün olmadığını ve sürecin Yüksek Mahkeme’ye taşınacağını öngörüyor.
Anayasada değişiklik yapabilmek için:
- Temsilciler Meclisi ve Senato’da üçte iki çoğunluk sağlanmalı.
- Eyaletlerin dörtte üçünün onayı gereklidir.
Son 53 yılda böyle bir değişiklik yalnızca bir kez gerçekleştirilmiştir.
Göçmen Karşıtlığı ve Vatandaşlık Tartışması
Trump, bu uygulamanın düzensiz göçü teşvik ettiğini savunuyor. Göçmen karşıtı çevreler, hamile kadınların çocuklarını ABD’de doğurabilmek için kaçak yollarla ülkeye girdiğini iddia ediyor. Pew Araştırma Merkezi’ne göre, 2016 yılında kaçak göçmenler ABD’de 250 bin bebek dünyaya getirmiştir. 2022 itibarıyla, bu şekilde doğum yapan göçmenlerin çocuklarının sayısı 1,2 milyon kişiyi bulmaktadır.
Migration Policy Institute’un verilerine göre, bu uygulamanın kaldırılması 2050 yılına kadar 4,7 milyon kişinin belgesiz göçmen olarak kalmasına neden olabilir.
ABD ve Diğer Ülkelerde Durum
Doğum yoluyla vatandaşlık yalnızca ABD’de değil, Kanada, Meksika ve diğer 30’dan fazla ülkede uygulanmaktadır. Ancak, bazı ülkelerde bu hak ebeveynlerden birinin vatandaş ya da oturum iznine sahip olmasına bağlıdır.
Türkiye’de ise vatandaşlık hem doğum yeri hem de kan bağıyla kazanılabilir. Örneğin:
- Anne veya babadan biri Türk vatandaşıysa çocuk doğum anında vatandaşlık hakkı kazanır.
- Türkiye’de doğmuş ancak vatansız durumdaki çocuklar otomatik olarak Türk vatandaşı olabilir.
Trump’ın Göç Politikası: Ailelerin Sınır Dışı Edilmesi
Trump, doğum yoluyla vatandaşlık hakkının kaldırılması durumunda, belgesiz göçmen çocuklarının da ebeveynleriyle birlikte sınır dışı edilmesi gerektiğini savunuyor. Bu yaklaşım, hem ABD içindeki göçmen aileleri hem de uluslararası toplum tarafından eleştiriliyor.
