Doğu’nun Trump’ı Rodrigo Duterte UCM Kararıyla Gözaltına Alındı, Lahey’e Götürülüyor
Filipinler’in eski Devlet Başkanı Rodrigo Duterte, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından hakkında çıkarılan yakalama kararı kapsamında başkent Manila’daki Ninoy Aquino Uluslararası Havalimanı’nda gözaltına alındı. Interpol tarafından kırmızı bültenle aranan Duterte’nin, Lahey’e götürülmek üzere uçakla Hollanda’ya sevk edildiği bildirildi.
Duterte, Uyuşturucuyla Mücadele Operasyonları Nedeniyle Yargılanıyor
UCM, Duterte’nin 2016-2022 yılları arasında yürüttüğü “uyuşturucuyla savaş” operasyonları kapsamında insanlığa karşı suç işlediği iddiasıyla Eylül 2021’de soruşturma başlatmıştı. Bu süreçte binlerce kişinin yargısız infaz sonucu öldürüldüğü öne sürülmüştü. Ancak Filipinler hükümeti, kendi iç hukuk sisteminin yeterli olduğunu belirterek UCM’nin yetkisini tanımamış ve soruşturmayı durdurmuştu.
Filipinler, 17 Mart 2018’de UCM’nin kurucu anlaşması olan Roma Statüsü’nden çekilmiş, ancak mahkeme 18 Temmuz 2023’te soruşturmanın devam edeceğini duyurmuştu.
Tutuklama Havalimanında Gerçekleşti
Duterte, Hong Kong’dan döndüğü sırada Manila Havalimanı’nda Filipinler güvenlik güçleri tarafından gözaltına alındı. Yetkililer, gözaltı işleminin UCM’nin çıkardığı yakalama emri doğrultusunda gerçekleştirildiğini açıkladı.
Filipinler Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr., yaptığı açıklamada Duterte’yi taşıyan uçağın Filipin hava sahasını terk ettiğini ve Lahey’e doğru yola çıktığını doğruladı.
Duterte’nin Destekçileri ve Karşıtları Arasındaki Tepkiler
Duterte’nin tutuklanması, ülke içinde farklı tepkilere neden oldu. Destekçileri, eski Devlet Başkanı’nın “anayasal haklarının ihlal edildiğini” savunarak gözaltı kararına tepki gösterdi. Duterte karşıtları ise “adaletin yerini bulduğunu”, uyuşturucuyla mücadele kapsamında işlenen suçlardan sorumlu olanların yargılanması gerektiğini belirtti.
Filipinler Cumhurbaşkanlığı İletişim Ofisi, Duterte’nin sağlık durumunun iyi olduğunu duyurdu.
Başkan Yardımcısı Sara Duterte: “Bu Zulümdür”
Rodrigo Duterte’nin kızı ve mevcut Filipinler Devlet Başkan Yardımcısı Sara Duterte, babasının tutuklanmasına sert tepki gösterdi. Sara Duterte, “Manila yönetiminin babasını dış güçlere teslim ettiğini” savunarak, “Bu, egemenliğimize karşı yapılmış bir hakarettir” dedi.
Sara Duterte, babasının zorla Lahey’e götürüldüğünü belirterek, “Bu adalet değil, baskı ve zulümdür” ifadelerini kullandı.
Duterte: “Beni Kendi Ülkemde Yargılayın”
Duterte, tutuklanmasına yol açan uyuşturucuyla mücadele politikası nedeniyle hiçbir zaman özür dilemedi. Gözaltına alındıktan sonra kızı Veronica Duterte tarafından paylaşılan bir videoda “Hangi suçu işledim?” diye sordu. Daha sonra yayınlanan bir başka videoda ise, “Eğer bir günah işlediysem, beni Filipin mahkemelerinde yargılayın ve kendi ülkemde cezamı çekmeme izin verin” dedi.
Duterte’nin, 12 Mayıs’ta yapılacak ara seçimlerde Davao belediye başkanlığına aday olmayı planladığı biliniyordu.
Marcos Jr. Başlangıçta UCM’yi Reddetti, Sonra İşbirliği Yaptı
Filipinler Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr., UCM’nin soruşturmasına başlangıçta karşı çıkmıştı. Ancak Duterte ailesiyle yaşanan siyasi ayrışmanın ardından tutumunu değiştirerek UCM ile işbirliği yapma kararı aldı.
Marcos ve Duterte aileleri, 2022 seçimlerinde bir seçim ittifakı kurmuş, ancak zamanla ilişkileri bozulmuştu. Duterte’nin tutuklanması, iki taraf arasındaki gerginliği daha da artırdı.
‘Doğu’nun Trump’ı’ Duterte
Rodrigo Duterte, popülist söylemleri ve açık sözlü tavrıyla ‘Doğu’nun Donald Trump’ı’ olarak adlandırılıyordu. Görevde olduğu dönemde ABD ile Filipinler arasındaki bağları zayıflatmış ve ülkenin dış politikasını Çin ve Rusya’ya yöneltmişti.
Duterte’nin Çin ile yakın ilişkileri, halefi Marcos tarafından eleştirilmiş ve “Filipinler’in çıkarlarını Çin’e teslim etmekle” suçlanmıştı.
Çin’den UCM’ye Tepki
Duterte’nin tutuklanmasına ilişkin Çin Dışişleri Bakanlığı da açıklama yaptı. Pekin yönetimi, UCM’yi “siyasallaşmakla” suçlayarak, çifte standart uygulanmaması gerektiğini belirtti.
Öte yandan, Duterte’nin kızı ve siyasi varisi olarak görülen Sara Duterte’nin 2028’de başkan adayı olabileceği konuşuluyor. Marcos’un, Filipinler Anayasası gereği yeniden aday olması mümkün değil.
