ABD’den Çinli Şirketlere İran Petrolü Yaptırımı: Tansiyon Yükseliyor
ABD yönetimi, İran’dan ham petrol ithal ettikleri gerekçesiyle iki Çinli petrokimya şirketine yaptırım uygulama kararı aldı. Washington, bu adımı İran’a karşı “azami baskı” politikası çerçevesinde değerlendirirken, Çin ile İran arasındaki enerji ticaretine yönelik endişelerini de bir kez daha gündeme taşıdı.
Hangi Şirketler Yaptırım Listesine Alındı?
ABD Dışişleri Bakanlığı, yaptırım uygulanan şirketlerden birinin Huaying Huizhou Daya Bay Petrokimya Terminali Depolama olduğunu açıkladı. Şirketin, İran’dan gelen ham petrolü, yaptırımlar kapsamındaki bir gemiden satın alarak depoladığı ve böylece ABD yaptırımlarını ihlal ettiği belirtildi.
ABD Hazine Bakanlığı, İran ordusuna bağlı gemiler ve Yemen’deki Husiler tarafından taşınan İran petrolünü satın aldığı gerekçesiyle Luqing Petrochemical şirketine de yaptırım kararı aldı. Hazine Bakanlığı, bunun ABD’nin Çin’deki özel rafinerilere (çaydanlık rafineriler) doğrudan uyguladığı ilk yaptırım olduğunu vurguladı.
Washington’un İran Petrolüne Karşı Stratejisi
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, İran’ın çaydanlık rafineriler üzerinden petrol satışlarının, Tahran yönetimi için kritik bir ekonomik can damarı oluşturduğunu belirterek, “İran’ın terörizmi finanse eden gelir akışını kesmekte kararlıyız” dedi.
Trump yönetimi, İran üzerindeki baskıyı artırmaya devam ederken, İran petrolünü Çin’e taşıyan şirket ve kuruluşlara yönelik yaptırımları genişleteceğini duyurdu.
Trump: Anlaşma Olmazsa “Korkunç” Sonuçlar Doğabilir
ABD Başkanı Donald Trump, İran’ın dini liderine yazdığı mektupta, Washington ile müzakere masasına oturması yönünde çağrıda bulundu. Ancak Tahran, bu teklife henüz yanıt vermedi. Trump, diplomatik çözüm sağlanmazsa ciddi sonuçların doğabileceği konusunda uyardı.
İran Petrol İhracatında Büyük Artış
ABD Enerji Enformasyon Ajansı’na göre, İran’ın ham petrol ihracatı son dört yılda üç kattan fazla arttı.
- 2020’de günlük 400 bin varil olan ihracat,
- 2024’ün ilk üç çeyreğinde günlük 1,5 milyon varilin üzerine çıktı.
Bu sevkiyatların neredeyse tamamı Çin’e yönlendirilirken, İran’ın toplam üretim kapasitesi günlük 3,8 milyon varil seviyesinde bulunuyor. Çin, 2024 yılında toplamda günlük 11 milyon varil ham petrol ithalatı yaparak dünyanın en büyük ithalatçısı konumunu korudu.
ABD, İran Petrolünü Taşıyan 19 Şirkete Daha Yaptırım Uyguladı
ABD, yaptırımları yalnızca petrokimya şirketleriyle sınırlı tutmadı. İran petrolünün taşınmasına aracılık eden Çin ve Hong Kong merkezli 19 kuruluşa daha yaptırım getirildi. Washington, bu şirketleri “gölge filo” olarak adlandırılan yasa dışı petrol sevkiyat ağına dahil olmakla suçluyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tammy Bruce, “İran, istikrarsızlaştırıcı faaliyetlerini finanse etmek için petrol gelirlerini kullanmaya devam ettikçe, ABD hem İran’ı hem de yaptırımları ihlal eden tüm ortaklarını sorumlu tutacaktır” dedi.
Çin ve İran Arasındaki İşbirliği ABD’nin Radarında
Washington, Pekin-Tahran enerji ortaklığını yakından takip etmeye devam ediyor. Financial Times, Ocak ayında, füze iticisi üretiminde kullanılan kimyasal bir bileşeni taşıyan iki İran gemisinin Çin’den İran’a doğru yola çıkmaya hazırlandığını duyurdu.
Bu gemilerden biri olan Golbon, Çin’den ayrıldıktan sonra İran’ın Bandar Abbas limanına ulaştı. Bu tür gelişmeler, ABD’nin Çin’e yönelik yaptırımlarını daha da genişletebileceğinin sinyalini veriyor.
Pekin’den Henüz Yanıt Gelmedi
ABD’nin yeni yaptırım kararlarına ilişkin Çin Büyükelçiliği’nden henüz bir açıklama gelmezken, Washington’un İran üzerindeki baskıyı artırma stratejisinin devam edeceği belirtiliyor.
