Sivrisinekler Sessiz Katil Olabilir: ABD’yi Sarsan Virüs
ABD‘de doğu at ensefaliti (EEE) virüsünden kaynaklanan enfeksiyonlar, sağlık yetkililerini endişelendirmeye devam ediyor. Şiddetli vakalar ölümcül olabilir ya da kalıcı yaralar bırakabilir. New York Times, sivrisinek kaynaklı bu virüs hakkında bilinmesi gerekenleri derledi.
Virüs Bu Yıl Daha mı Şiddetli?
Virüs, Kuzey Amerika’da endemik olup, her yıl Amerika Birleşik Devletleri’nde özellikle Doğu Kıyısı ve Büyük Göller çevresinde bir avuç enfeksiyon görülmektedir. 2019 yılında, yakın tarihin en büyük salgını olan 38 vaka kaydedilmiştir. Bu yıl ise Wisconsin, New Jersey, Massachusetts ve Vermont‘ta dört insan vakası bildirilmiş, New Hampshire’da ise bir ölüm vakası gerçekleşmiştir. Ancak uzmanlar, bu yılın özellikle şiddetli bir yıl olup olmayacağını söylemek için henüz erken olduğunu belirtiyor. Harvard Tıp Fakültesi’nden Dr. Jonathan Abraham, sivrisinek kaynaklı hastalıkların ekim ayına kadar yaygınlaştığını ve soğuk havaların suyun donmasına neden olana dek sürebileceğini vurguladı.
Kimler Endişelenmeli?
Duke Üniversitesi’nden Dr. Cameron Wolfe, virüse yakalanma riskinin sivrisineklere maruz kalmakla doğrudan ilişkili olduğunu belirtiyor. Açık havada uzun süre vakit geçirenler, evsizler ve açık hava aktivitelerini seven kişiler virüse yakalanma riski daha yüksektir. Bu kişilerin uzun pantolon ve gömlek giymesi ve böcek spreyi kullanması öneriliyor. Tüm açık alanlar eşit derecede riskli değil. Örneğin, Manhattan şehir merkezi sivrisinekler için daha az cazipken, Güney Carolina’nın bataklık bölgeleri daha yüksek risk taşır.
Virüs Nerede Dolaşıyor?
EEE virüsü, bataklık ekosistemlerinde sivrisineklerin enfekte kuşlarla beslenmesiyle yayılır. İnsanlar, bu döngüye sonradan dahil olur ve virüsü diğer insanlara bulaştıramaz. Bu nedenle, insanlar “ölü konak” olarak kabul edilir. Devekuşları, lamalar ve atlar da enfeksiyona yakalanabilir. EEE virüsü, ilk olarak 1930’larda enfekte at beyinlerinin kültürleri kullanılarak tanımlanmıştır.
Nasıl Bir Hastalık?
EEE virüsü bulaşan çoğu kişide hiçbir belirti görülmez veya birkaç hafta içinde düzelen grip benzeri belirtiler oluşur. Ancak virüs beyne ulaşırsa, prognoz kötüleşir. Virüs, beyne girdikten sonra nöronlara zarar verir ve kalıcı nörolojik hasara yol açabilir. Yale Tıp Fakültesi’nden Dr. Kevin Gobeske, vücudun bağışıklık tepkisinin de beyne zarar verebileceğini ifade ediyor. Nörolojik semptomlar geliştiren hastaların yaklaşık %30’u hayatını kaybederken, hayatta kalanlar felç, zihinsel bozukluk gibi ciddi sorunlarla karşı karşıya kalabilir.
Tedavisi Var mı?
EEE virüsüne yönelik herhangi bir tedavi bulunmamaktadır. Doktorlar, genellikle ağrı kesici ilaçlarla semptomları yönetir veya şiddetli vakalarda şişliği kontrol etmek için steroid kullanır. Dr. Gobeske, virüsün nadir görülmesi ve karmaşık olması nedeniyle insanlar için bir aşı geliştirilmesinin mümkün olmadığını belirtti.
En iyi önleme stratejisi, durgun suyu ortadan kaldırmak, kapı veya pencere ekranlarındaki hasarı onarmak ve yüksek riskli bölgelerde dışarıdaki faaliyetlerden kaçınmaktır. Dr. Wolfe, sivrisinek kaynaklı hastalıklardan korunmak için bu önlemlerin alınmasını öneriyor.
