Trump’ın Ek Gümrük Vergisi Hamlesi, Ticaret Savaşını Alevlendirebilir
ABD eski Başkanı Donald Trump, başkanlık döneminde uyguladığı agresif gümrük vergisi politikalarını yeniden başlatmayı planlıyor. Başkanlığı döneminde, Çin başta olmak üzere birçok ülkeye karşı ek gümrük tarifeleri uygulayan Trump, yeniden seçilmesi durumunda bu tarifelere daha da yoğunlaşacağını açıkladı. Ancak, ekonomistler bu adımın dünya ticareti için yıkıcı etkiler yaratabileceği konusunda uyarıyor.
Trump, küresel ticaret sistemine karşı mesafeli duruyor ve bu sistemin Amerikan ekonomisi için zararlı olduğunu düşünüyor. Ona göre, bu sorunun çözümü basit: Gümrük vergilerini artırmak. Cumhuriyetçilerin başkan adayı olarak seçilmesi durumunda, Çin’den yapılan ithalata yüzde 50-60 oranında ek gümrük vergisi uygulamayı planlıyor. Bunun yanı sıra, diğer ülkelerden yapılan ithalata da yüzde 10 ek vergi getirme fikrini ortaya attı.
Dünya Ticaretine Yıkıcı Etkiler
Çin ihracatı için önerilen bu yüksek oranlar, dünya ticareti üzerinde yıkıcı bir sarsıntı yaratabilir. Ekonomistler, genel bir gümrük vergisinin küresel ticarette büyük bir dengesizlik yaratacağı ve hem ABD hem de diğer ülkeler için ciddi ekonomik zararlar doğuracağı konusunda uyarıyor. Böyle bir ek vergi, müttefikler ve rakipler arasında herhangi bir ayrım yapmaksızın, tüm ticaret ilişkilerini olumsuz etkileyebilir.
Trump‘ın planladığı bu geniş kapsamlı gümrük vergileri, 1930’larda ABD Kongresi tarafından geçirilen ve küresel bir ticaret savaşına neden olan Smoot-Hawley gümrük vergilerini akıllara getiriyor. Bu yasa, ABD tarihindeki en felaket ekonomik politikalardan biri olarak kabul ediliyor.
Tarihsel Örnekler
Bu tür geniş kapsamlı gümrük vergileri, daha önce de ABD ekonomisine zarar verdi. 1971 yılında Başkan Richard Nixon, tüm ithalata yüzde 10 ek vergi koymuştu. Nixon’ın bu vergiyi koyma amacı, diğer ülkelere kendi para birimlerini devalüe etmeleri için baskı yapmak ve Amerikan ihracatını artırmaktı. Ancak dört ay sonra bu vergi kaldırıldı. Ekonomist Douglas A. Irwin, Trump’ın bu tarifeleri uygularken net bir amacı olmadığı için başarı şansının düşük olduğunu belirtiyor.
Genel Bir Gümrük Vergisinin Riskleri
Trump, büyük gümrük vergisi tehditlerini bir pazarlık taktiği olarak kullanmayı planlıyor. Ancak, Trump’ın başkanlık döneminde, ABD’nin en büyük ticaret ortakları olan Avrupa Birliği, Çin, Kanada, Meksika ve Hindistan, Trump’ın gümrük vergilerine misilleme yaptı. Benzer bir döngü, Trump’ın yeniden seçilmesi durumunda da büyük olasılıkla yaşanacak. Danışmanlık firması Oxford Economics‘in Japonya ekonomisi başkanı Shigeto Nagai, Trump’ın tüm ithalata yüzde 10 ek gümrük vergisi getirmesi halinde, Japonya dahil tüm ülkelerin misilleme önlemleri alacağını öngörüyor.
Ekonomistler, bu durumun hem ABD hem de müttefikleri için stagflasyon riskini artıracağını belirtiyor. Kimberly Clausing, Trump’ın 2018’de Çin’e uyguladığı gümrük vergilerinin ticarette yeniden dengelenmeye neden olduğunu, ancak genel bir gümrük vergisinin dünya ticareti üzerinde büyük bir fiyat şoku yaratabileceğini ifade ediyor.
Trump’ın Gümrük Vergilerini Savunma Nedenleri
Trump ve onu destekleyen ekonomistler, gümrük vergilerinin yurtiçinde üretimi artıracağını, yüksek maaşlı işler yaratacağını ve enflasyonu düşüreceğini savunuyor. Ancak, çoğu ekonomist bu görüşe katılmıyor ve genel olarak olumsuz etkilerin kazançlardan daha ağır bastığını belirtiyor. Clausing, bu tür vergilerin küresel tedarik zincirlerini bozarak ve büyümeyi yavaşlatarak her ülkeye zarar vereceğini vurguluyor.
