Ebola Tedavisinde Çığır Açan Gelişme: Yeni Antiviral İlaç Ölümcül Virüse Karşı Koruma Sağlıyor

Bilim insanları, ağızdan alınan yeni bir antiviral ilacın, Ebola virüsüne yakalanan maymunları ölümden koruduğunu keşfetti. Bu önemli gelişme, ölümcül hastalığın gelecekteki salgınlarını önlemek ve kontrol altına almak adına büyük bir adım olarak görülüyor.

Ebola virüsü, insanlarda ve insan olmayan primatlarda yaklaşık %90’lara varan ölüm oranıyla son derece tehlikeli bir hastalık olarak biliniyor. 2013-2016 Batı Afrika Ebola salgınında, 28 bin 600 enfekte kişiden 11 bin 325’i hayatını kaybetti. 2018-2020 yılları arasında Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Uganda’daki salgınlarda ise 3 bin 481 kişiye bulaşan virüs, 2 bin 299 can aldı.

Ebola Tedavisinde En Büyük Sorun: Soğuk Zincir Gereksinimi

Araştırmacılar, bugüne kadar geliştirilen antikor bazlı tedavilerin bazı başarılar gösterdiğini ancak bu tedavilerin soğuk zincir taşımacılığı ve depolama gereksinimi nedeniyle salgınları kontrol altına almakta büyük lojistik sorunlar yarattığını belirtiyor.

Bu yüzden hızlı, yaygın ve pratik şekilde kullanılabilecek oral antiviral ilaçlara duyulan ihtiyaç giderek artıyor. Bilim insanları, ODV (Obeldesivir) isimli antiviral ilacın, Ebola’ya karşı büyük bir avantaj sunduğunu açıkladı.

ODV Ebola Virüsüne Karşı %100 Koruma Sağladı

Science Advances dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, ODV ilacı, Ebola virüsünün en güçlü varyantlarından biri olan Makona’ya maruz kalan rhesus makaklarını %100 korudu.

Araştırma kapsamında:

• 5 rhesus makak ve 5 yengeç yiyen makak, Ebola virüsüne maruz bırakıldı.
• 24 saat sonra, 10 gün boyunca günlük ODV tedavisi uygulandı.
• Kontrol grubundaki üç maymun ise herhangi bir tedavi almadı.

Sonuçlara göre:

• Rhesus makakları %100 oranında hayatta kaldı.
• Yengeç yiyen makaklarda ise hayatta kalma oranı %80 oldu.

Bu çalışma, oral antivirallerin yalnızca etkili değil, aynı zamanda taşınması ve uygulanması kolay bir tedavi seçeneği sunduğunu gösteriyor.

İlacın Etki Mekanizması da Ortaya Çıkarıldı

Araştırmacılar, daha önce yapılan çalışmalarda ODV’nin maruziyetten 24 saat sonra verildiğinde, geniş spektrumlu RNA virüslerine karşı etkili olduğunu belirtmişti. Ancak önceki deneylerde virüs kas içine enjekte edildiği için hastalık daha hızlı yayılıyor ve ilacın etkinliği yeterince anlaşılamıyordu.

Bu yeni araştırmada, Ebola virüsü mukozal yolla bulaştırılarak daha gerçekçi bir hastalık süreci izlendi. Böylece ODV’nin:

• Bağışıklık sisteminin T hücrelerini aktive eden protein seviyelerini artırdığı,
• Anti-enflamatuar etki sağlayarak aşırı bağışıklık tepkilerini baskıladığı,
• Ölümcül sonuçları önlediği gözlemlendi.

Araştırmacılar, “Bu bulgular, ODV’nin aşırı enflamasyonu azaltırken adaptif bağışıklığın gelişmesine fırsat tanıdığını ve ölümcül sonuçları engelleyebildiğini gösteriyor” dedi.

Ebola Tedavisinde Yeni Bir Dönem Başlıyor mu?

Çalışma, ODV’nin yalnızca Ebola virüsüne maruz kalındıktan sonraki ilk 24 saat içinde ve hastalık belirtileri ortaya çıkmadan önce etkili olduğunu gösterdi.

Ancak bilim insanları, bu antiviral ilacın Ebola salgınlarıyla mücadelede ve laboratuvar kazaları gibi virüse maruziyetin bilindiği durumlarda büyük bir umut vadettiğini vurguluyor.

Araştırmacılar, ODV’nin daha ileri aşamalardaki etkisini görmek için yeni klinik çalışmaların gerekli olduğunu belirtiyor. Ancak bu çığır açan bulgular, gelecekte hızlı ve erişilebilir Ebola tedavileri geliştirme yolunda önemli bir adım olabilir.