6 Trilyon Dolar Elden Ele Geçiyor: Servet Artık Çalışarak Değil, Mirasla Kazanılıyor
Bu yıl gelişmiş ülkelerde yaklaşık 6 trilyon dolar miras aktarılacak. Bu rakam, söz konusu ülkelerin GSYİH’sinin %10’una denk geliyor ve kapitalizmin temel ilkelerinden biri olan “çalışarak başarıya ulaşma” fikrini tehdit ediyor.
Artık ekonomik refahın belirleyicisi çaba ve yetenek değil, mirasla gelen servet oluyor. Uzmanlara göre bu durum, sadece toplumsal eşitsizliği artırmakla kalmıyor, aynı zamanda kapitalizmin sürdürülebilirliğini de tehlikeye atıyor.
Yeni Ekonomik Gerçeklik: Mirasın Rolü Giderek Artıyor
Bugün birçok genç, finansal geleceğinin kendi becerilerinden çok, ailelerinden kalan mirasa bağlı olduğunu görüyor. Geçmişle kıyaslandığında:
- 20. yüzyılın ortalarında mirasın GSYİH içindeki payı %5 civarındaydı.
- Bugün Fransa’da bu oran iki katına, Almanya’da ise üç katına çıktı.
- Ev sahibi olmak ve ekonomik bağımsızlık kazanmak artık sadece çalışarak mümkün değil.
Bu tablo, kapitalizmin dinamizmini zayıflatıyor. Çalışarak ilerleme fikri yerini, zengin ailelere doğmuş olmanın sunduğu avantajlara bırakıyor.
Yeni Bir ‘Miras Aristokrasisi’ Doğuyor
Önümüzdeki yıllarda baby boomer kuşağının ölümüyle büyük bir servet el değiştirecek. ABD’de 2036’ya kadar 1.5 milyon kişi vefat edecek ve devasa bir miras transferi yaşanacak.
Bu durum, ekonomide yeni bir gerçeklik yaratıyor:
- Miras yoluyla zenginleşen bireylerin sayısı hızla artıyor.
- Servet, aktif yatırım ve üretimden çok pasif miras transferiyle büyüyor.
- Kapitalizmin rekabetçi yapısı yerini, doğuştan gelen finansal avantajlara dayalı bir sisteme bırakıyor.
2023 verilerine göre:
- 53 kişi miras yoluyla milyarder oldu.
- 84 kişi kendi çabasıyla milyarderler arasına girdi.
Aradaki fark hızla kapanıyor. Yatırım yönetimi, fonlara erişim ve varlık koruma stratejilerinin gelişmesiyle, miras yoluyla zenginleşmek hiç olmadığı kadar kolay hale geliyor.
Miras Serveti, Yenilikçiliği ve Çalışma Motivasyonunu Nasıl Etkiliyor?
Yeni servet düzeni, sadece miras sahiplerini değil, toplumun geri kalanını da etkiliyor. Özellikle:
- Yeni nesil, ekonomik fırsatların eşitsiz dağıldığını düşünüyor ve sisteme güveni azalıyor.
- Ev ve mülk sahibi olmak zorlaştıkça, alt sınıfların sisteme karşı öfkesi artıyor.
- Gayrimenkul piyasasında büyük miras sahipleri, yeni alıcılar için fiyatları ulaşılmaz hale getiriyor.
Bu durum, sadece ekonomik bir kriz yaratmakla kalmıyor, siyasi ve toplumsal kutuplaşmayı da artırıyor. Gelir ve servet eşitsizliği derinleştikçe, sisteme duyulan inanç sarsılıyor ve radikal ekonomik politikalar daha fazla destek buluyor.
Kapitalizm İçin Büyük Bir Tehlike mi?
Kapitalizmin temel varsayımı, bireylerin kendi çabalarıyla başarıya ulaşabileceği fikridir. Ancak miras yoluyla servetin giderek artması, bu anlayışı tehdit ediyor.
- Büyük servetler, ekonomik büyüme ve inovasyon yerine korunmaya odaklanıyor.
- Yeni nesil için fırsat eşitliği azalırken, sosyal hareketlilik zayıflıyor.
- Çalışarak refaha ulaşma fikri yerini, servet kalıtımına dayalı bir ekonomik yapıya bırakıyor.
Bu durum, kapitalizmin uzun vadeli sürdürülebilirliği için büyük bir tehlike yaratıyor. Eğer önlem alınmazsa, kapitalist sistemin temel taşlarından biri olan ‘fırsat eşitliği’ büyük ölçüde kaybolabilir.
Uzmanlar, mirasa dayalı eşitsizliğin azaltılması ve servet vergilerinin düzenlenmesi gerektiğini savunuyor. Ancak bu adımlar atılmadığı sürece, kapitalizmin kendi kendini sabote eden bir sisteme dönüşmesi kaçınılmaz olabilir.
