Barış Mümkün mü? Ukrayna İçin Ateşkes Senaryosu Hazırlandı
Uzmanlar, Ukrayna’da olası bir ateşkesin nasıl izleneceğini tartışan detaylı bir rapor yayımladı. Plana göre, 6 kilometre genişliğinde bir tampon bölge, 5 bin sivil gözlemci ve 10 bin yabancı asker ateşkesin denetlenmesini sağlayacak. Ancak Trump’ın tutumu ve Rusya’nın olası ihlalleri, sürecin nasıl ilerleyeceğine dair belirsizlik yaratıyor.
Ateşkes Planı: Ne Öneriliyor?
Cenevre Güvenlik Politikaları Merkezi tarafından hazırlanan rapor, ateşkesin sürdürülebilir olması için şu önerileri içeriyor:
- 6 kilometre genişliğinde tampon bölge: Ukrayna ve Rus birliklerinin ayrılması için bir güvenlik alanı oluşturulması.
- 5 bin sivil gözlemci ve polis: Ateşkese uyulup uyulmadığını denetlemek için sahada görev alacak.
- 10 bin yabancı asker: Gözlemcilerin güvenliğini sağlamak ve ihlalleri önlemek için görevlendirilecek.
- Ağır silahların çekilmesi: Rusya ve Ukrayna’nın, ağır silahlarını tampon bölgeden belirlenen mesafeye çekmesi sağlanacak.
- Uluslararası bir komisyon: Ateşkes ihlallerini değerlendirmek, tutuklu takaslarını ve insani koridorları organize etmek için kurulacak.
Bu güç, Birleşmiş Milletler (BM) veya başka bir uluslararası kuruluşun yetkisi altında çalışacak. Ancak bu plan, yeni bir Rus işgalini önlemek için oluşturulmuş bir güvenlik mekanizması olmayacak.
Trump ve Putin’in Belirsiz Tavırları
ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna’ya askeri yardımları ve istihbarat desteğini askıya alarak Kiev’i müzakere masasına zorlamak istiyor. Trump, Putin’in bir anlaşmaya hazır olduğunu savunuyor. Ancak bu iddiayı destekleyecek somut bir kanıt sunmuyor.
Öte yandan, Rusya’nın geçmişte verdiği taahhütlere uymadığı biliniyor. 2015 Minsk Ateşkesi, ihlaller nedeniyle başarısız olmuştu. Putin’in gelecekte bir ateşkesi ne kadar ciddiye alacağı da belirsizliğini koruyor.
Batı’dan Asker Desteği Tartışmaları
Fransa ve İngiltere, ateşkes sağlandıktan sonra binlerce askerini Ukrayna’ya göndermeyi değerlendiriyor. Ancak:
- Bu askeri gücün yetkileri net değil.
- Rusya, böyle bir uluslararası gücü kabul etmeyeceğini açıkça belirtti.
- Trump, ABD’nin böyle bir misyonu destekleyip desteklemeyeceğine dair net bir açıklama yapmadı.
Cenevre’deki uzmanlardan Walter Kemp, sürecin şimdiye kadarki en büyük ateşkes izleme operasyonlarından biri olacağını, ancak şu ana kadar hiçbir detaylı planlamanın yapılmadığını vurguladı.
Rusya’nın Ateşkese Uymama Riski
Uluslararası uzmanlara göre, Putin’in ateşkes şartlarına gerçekten uyup uymayacağı büyük bir soru işareti. Berlin merkezli Alman Uluslararası ve Güvenlik İşleri Enstitüsü’nden Janis Kluge, Rusya’nın gerçek niyetleri konusunda uyardı:
“Rusya’nın, kontrol ettiği topraklarda bile Ukrayna’nın bağımsız ve egemen kalmasını kabul edeceğini düşünmek gerçekçi değil.”
Uzmanlara göre ateşkesi denetleyecek bir mekanizma oluşturulsa bile, Putin’in ilerleyen süreçte yeni bir işgali tercih etmesi durumunda hiçbir güç onu durduramayabilir.
Trump’ın Ateşkesle İlgili Planı Ne?
Trump, Ukrayna’daki savaşı hızlı bir şekilde bitirmek istiyor. Ancak bunu nasıl yapacağı tam olarak belli değil.
- Trump, Rusya’nın isteklerine daha fazla taviz verilmesini destekleyebilir.
- Ukrayna’nın zorla müzakereye oturtulması, Kiev’in daha fazla toprak kaybetmesine neden olabilir.
- ABD’nin ateşkesi izlemek için herhangi bir askeri katkıda bulunmaması, süreci daha kırılgan hale getirebilir.
Rand Corp. uzmanlarından Samuel Charap, Ukrayna’daki durumun karmaşıklığını şöyle özetliyor:
“Bu eşi benzeri görülmemiş, zor bir sorun olacak. Ateşkesi sürdürmek çok büyük bir lojistik ve siyasi meydan okuma gerektiriyor.”
Ateşkes Planı İşe Yarayacak mı?
Cenevre’de oluşturulan plan, ateşkesin teknik olarak nasıl uygulanabileceğini detaylandırıyor. Ancak Rusya’nın güvenilirliği, Trump’ın belirsiz tutumu ve Batı’nın nasıl bir rol üstleneceği, bu planın ne kadar başarılı olacağını belirleyecek.
Uzmanlara göre ateşkesin sürdürülebilir olması için güçlü bir uluslararası mekanizmaya, siyasi istikrara ve tarafların gerçekten barışa istekli olmasına ihtiyaç var.
