Jeopolitik Ormanda Kim Kimi Yiyor? Trump ve Yeni Dünya Düzeni
ABD seçimlerinin ardından jeopolitik dengeler hızla değişiyor. Dünya, adeta vahşi bir besin zincirine dönüşmüş durumda. Ancak “aslan” Trump’ın bu tehlikeli oyunda uzun süre hayatta kalıp kalamayacağı belirsiz. Kanada, Danimarka ve Panama gibi ülkeler, bu yeni düzen içinde yerlerini bulmak zorunda.
Uluslararası ilişkiler uzmanı Robert Kagan, bugünkü jeopolitik ortamı “The Jungle Grows Back” adlı kitabında balta girmemiş vahşi ormanlara benzetiyordu. Ormanda yırtıcıların avlarını yemesini önleyecek kurallar yoktur. 1945’ten sonra dünyayı düzenleyen kurallar değişti, ancak şimdi o sistem çöküyor. Trump’ın politikaları, bu hayvanat bahçesini boşaltıp herkesi doğaya salıyor.
Koruma Altındaki Ülkeler ve Yeni Yırtıcılar
Bazı ülkeler, bu dönemde tembellik yaptı. Polonya gibi ülkeler, etrafındaki yırtıcılar çekilince hızla büyüyen ekonomiler inşa etti. Güney Kore ve Avustralya, koruma altındaki bu dönemi fırsata çevirdi. Ancak İngiltere, Brexit kararıyla tam da etrafta doğal yırtıcılar yokken “ne olabilir ki?” diye büyük bir hata yaptı.
Trump yönetimi, koruyucu bakıcı rolünden tamamen uzaklaştı. Trump’ın hayvanat bahçesi vizyonu, vahşi doğayı andırıyor. Kendi dişlerini kaybetmiş bir aslan gibi daha küçük ve savunmasız ülkelerle uğraşırken, Çin ve Rusya gibi güçlü yırtıcılara daha dikkatli davranıyor.
Süper Yırtıcıların Dengesi: ABD, Çin ve Rusya
Bu üç süper yırtıcı, büyük savaşlardan kaçınıyor. Ancak her biri ulusal mitolojilerini av konumuna düştükleri dönemler üzerine kuruyor:
- ABD için Amerikan Devrimi,
- Çin için 1839-1949 Aşağılanma Yüzyılı,
- Rusya için Hitler’le girişilen savaş.
Trump hariç. O, imajını yırtıcı kimliği üzerine kurdu ve şimdi aynı sinyali veriyor: “Gelin, ormanın kendimize ait yerlerinde karnımızı doyuralım.”
Küçük Hayvanlar Panikte: Yeni Düzenin Mağdurları
Bu vahşi düzende, tarih boyunca besin zincirinin dibinde yer almış Filistinliler ve Kürtler gibi halklar en çok zararı görebilir. Avrupalılar, “Biz kuzuyuz. Hadi hiç aslan yokmuş gibi yapalım” diye korkuyla izlerken, Polonya hızla savunmasını geliştirdi. Suriye, son kaostan faydalanmayı başaran nadir ülkelerden biri oldu.
2000’lerin sonunda İran, Amerika adındaki yaralı aslanın yerini alıp Ortadoğu’nun baş yırtıcısı olmuştu. Ancak iç sorunlar nedeniyle İran’ın gücü azaldı ve bu durum Suriye’ye manevra alanı sağladı.
Ormanda Hayatta Kalmanın Kuralları
Vahşi ormanda küçük hayvanların hayatta kalması mümkündür. Koruyucu mekanizmalardan biri, birbirlerine yardım etmek ve risk almak. Uluslararası ilişkilerde de durum farklı değil. Danimarka ve Kanada, yüzyıllar boyu bu düzenin içinde kalabilir, ancak Trump’ın politikalarıyla yarattığı aslan kral imajı uzun ömürlü olmayabilir.
