Avrupa Savunması Değişiyor: Büyük Patlama Stratejisi Nedir?
Avrupa Birliği (AB), savunma ve güvenlik alanında kapsamlı bir dönüşüme hazırlanıyor. AB Komisyonu’nun Savunma ve Uzaydan Sorumlu Üyesi Andrius Kubilius, Avrupa savunma sanayi için “Büyük Patlama” adını verdiği bir strateji önerdi. Peki, bu strateji ne anlama geliyor?
Avrupa, üye ülkelerden birine yönelik olası bir Rus saldırısı gibi en kötü senaryolara karşı hazırlık yaparken, “Avrupa Savunması Beyaz Kitabı” kapsamında yeni tedbirler alınması gündemde. Bu beyaz kitap, Avrupa’nın acil askeri durumlara ve küresel güvenlik sorunlarına karşı nasıl yanıt vermesi gerektiğini belirleyecek.
Savunma Stratejisinde Değişim Zorunlu
Brüksel’deki Güvenlik, Diplomasi ve Strateji Merkezi’nden Prof. Daniel Fiott, “Savunma alanında eski yöntemlerle ilerlemek artık mümkün değil” diyor. Fiott, Avrupa’nın savunma alanında eksikliklerini belirlemesi ve özellikle finansman, kapasite ve zaman çizelgesi konusunda net planlar yapması gerektiğini vurguluyor.
Avrupa Parlamentosu Güvenlik ve Savunma Komitesi Başkan Yardımcısı Riho Terras da Avrupa savunma sanayinin bölünmüş yapısına dikkat çekerek, bunun rekabetçiliği zayıflattığını belirtiyor. Terras, savunma sanayinin daha fazla desteklenmesi ve bankaların bu alana kredi vermeye teşvik edilmesi gerektiğini söylüyor.
Savunma Harcamalarında Yeni Hedef: GSYH’nin %3’ü
Mario Draghi tarafından hazırlanan rapora göre, Avrupa’nın savunma alanında küresel rekabetçiliğini koruması için önümüzdeki 10 yıl içinde 500 milyar euro yatırım yapması gerekiyor. Ancak mevcut finansman kaynaklarının sınırlı olması bu hedefin önündeki en büyük engel.
Terras, mevcut GSYH’nin %2’si olan savunma harcaması hedefinin artık yetersiz olduğunu belirterek, “Bu oran %3’e çıkarılmalı ve AB bunu açıkça ilan etmeli” diyor.
AB Komisyonu, 2028-2034 yıllarını kapsayan Çok Yıllı Mali Çerçeve’de (MFF) savunma yatırımları için en az 100 milyar euro tahsis edilmesini öneriyor. Bu miktar, önceki dönemde savunmaya ayrılan 15 milyar euroya kıyasla büyük bir artış anlamına geliyor.
Savunmada Standardizasyon ve İş Birliği Zorunlu
AB dış politika şefi Kaja Kallas, savunma konusunda “Avrupa ordusuna ihtiyacımız yok; ancak 27 Avrupa ordusunun müttefiklerle birlikte etkili çalışabilmesi gerekiyor” diyerek, savunmada standardizasyonun önemini vurguluyor.
Avrupa, savunma alımlarının sadece %18’inin ortaklaşa yapıldığını ve bu oranın 2030’a kadar %35’e çıkarılmasının hedeflendiğini açıkladı. Marie-Agnes Strack-Zimmermann, Avrupa’nın savunma endüstrilerinin birlikte çalışabilirlik konusunda daha fazla çaba göstermesi gerektiğini belirtti.
Araştırma ve Geliştirmeye (Ar-Ge) Daha Fazla Yatırım
Savunma ve uzay sektörlerinde rekabet gücünü artırmak için Ar-Ge yatırımlarının artırılması önemli bir gündem maddesi. Avrupa Uzay Ajansı Başkanı Josef Aschbacher, Avrupa’nın ABD’ye kıyasla Ar-Ge yatırımlarında geri kaldığını ifade ediyor. “Avrupa’nın liderliğini koruması için güçlü kamu yatırımları gerekiyor” diyen Aschbacher, özellikle savunma teknolojilerinde inovasyonu desteklemenin önemine dikkat çekiyor.
2021-2027 döneminde Avrupa Savunma Fonu (EDF) kapsamında 8 milyar euro bütçe ayrılırken, bunun 2,7 milyar eurosu savunma araştırmalarına tahsis edildi.
Uzay ve Savunma Entegrasyonu
Andrius Kubilius, uzay ve savunma sektörlerinin entegrasyonuna vurgu yaparak, “Ülkelerimizi ve toplumlarımızı savunmak için uzaydan istihbarat ve iletişim desteğini artırmalıyız” diyor. AB’nin Uzay Stratejisi, modern savunmada uzaydan gelen istihbaratın önemini artıracak yeni planlar içeriyor.
Özellikle Ukrayna savaşı, uzaydan gelen istihbaratın askeri operasyonlarda oynadığı kritik rolü gözler önüne serdi. AB, bu alandaki kapasitesini artırmak için IRIS2 gibi projeleri destekliyor ve Avrupa’nın uzaydaki varlığını güçlendirmeyi amaçlıyor.
Yeni Finansman Modelleri ve Savunma Tahvilleri
Savunma yatırımları için finansman açığını kapatmak amacıyla COVID-19 toparlanma fonlarına benzer şekilde savunma tahvilleri çıkarılması öneriliyor. Ayrıca, Avrupa Yatırım Bankası’nın (EIB) kredi kurallarının savunma sektörüne özel olarak yeniden gözden geçirilmesi gündemde.
Polonya Dışişleri Bakanı, AB’nin savunma kapasitesini artırmak için “yeniden silahlanma bankası” kurma fikrini de tartışmaya açtı.
