Avrupa, 2024 Yılında Kömüre Kıyasla Güneş Enerjisinden Daha Fazla Elektrik Üretti
Avrupa’nın geçen yıl kömürden daha fazla elektriğini güneş enerjisinden ürettiği ortaya çıktı. Analistler bunu temiz enerji dönüşümünde bir “milat” olarak nitelendirdi.
İklim düşünce kuruluşu Ember’ın verilerine göre, güneş panelleri 2024’te AB’nin elektriğinin %11’ini üretirken, kömür yakıtlı elektrik santralleri %10’unu üretti. Fosil gazın rolü, elektrik karışımının %16’sını kapsayacak şekilde üst üste beşinci yıl düştü.
Raporun ortak yazarı Beatrice Petrovich, “Bu bir dönüm noktası,” dedi.
“Kömür, elektrik üretmenin en eski yolu ama aynı zamanda en kirlisi. Güneş enerjisi yükselen yıldız.”
Avrupa’nın sanayileşmesi kömürden güç aldı ancak bu yakıt, gezegeni ısıtan kirliliği diğer tüm enerji kaynaklarından daha fazla pompaladı. AB enerji sektöründe kömür yakımı 2007 yılında zirve yaptı ve o tarihten bu yana yarı yarıya azaldı.
Aynı zamanda temiz elektrik kaynaklarında da patlama yaşandı. Rüzgar ve güneş enerjisi 2024 yılında AB elektrik üretiminin %29’una yükselirken, hidroelektrik ve nükleer enerji 2022’deki düşük seviyelerden toparlanmaya devam etti.
Güneş enerjisinin yükselişi
Rapor, geçen yıl en hızlı büyüyen enerji kaynağı olan güneş enerjisinin yükselişini, Avrupa’nın bir önceki yıla göre daha az güneş ışığı almasına rağmen rekor miktarda yeni panel kurulmasına bağlıyor.
BloombergNEF’te güneş enerjisi analisti olan ve raporda yer almayan Jenny Chase, “Üretimdeki artışın fosil yakıt kullanımında bir azalmaya dönüşmesi iyi bir haber” dedi.
Rapor, 2024 yılında hala kömür kullanan 17 ülkenin 16’sında kömürün payının düştüğünü ortaya koydu. Raporda, yakıtın çoğu sistemde “marjinal ya da yok” hale geldiği belirtildi.
Avrupa’da en çok kömür yakan iki ülke olan Almanya ve Polonya, daha temiz enerji kaynaklarına geçişin yaşandığı ülkeler arasında yer aldı. Rapora göre Almanya’nın elektrik şebekesinde kömürün payı bir önceki yıla göre %17, Polonya’da ise %8 düştü.
Rapora göre fosil gaz da “yapısal bir düşüş” yaşamaya devam etti ve gaz enerjisini kullanan 26 ülkenin 14’ünde düşüş gösterdi.
Bulgular, Rusya’nın Ukrayna’yı geniş çaplı işgali nedeniyle iki yıl süren keskin düşüşün ardından elektrik talebindeki küçük bir artışa rağmen ortaya çıktı. Buna karşılık olarak AB, tasarrufu sağlamak, yeni fosil yakıt tedarikçileri bulmak ve temiz enerjiye geçişi hızlandırmak için bir plan uygulamaya koymuştur.
Rüzgar ve güneş enerjisi tüm büyük ekonomilerde büyüyor
Wisconsin-Madison Üniversitesi’nde enerji araştırmacısı ve Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli raporunun yazarlarından Gregory Nemet, “Avrupa’daki politika ve piyasalar, yenilenebilir kaynaklarının hem kömür hem de doğal gazın payını düşürmesini sağladı” dedi.
Nemet, “Rüzgar ve güneş enerjisi tüm büyük ekonomilerde büyüyor, ancak kömür Çin’de, doğal gaz ise ABD’de büyümeye devam ediyor” diye ekledi. “Avrupa yenilenebilir kaynaklarının sağladığı ekonomiklik, güvenlik ve temiz hava avantajlarının tamamından faydalanıyor.”
Rapor, AB’nin 2025 yılına kadar 400 GW kurulu güneş enerjisi kapasitesi hedefine ulaşma yolunda olduğunu ortaya koydu. Rapora göre 2024 yılında 338 GW’a ulaşan AB, mevcut büyüme hızını sürdürmesi halinde 2030 yılı hedefi olan 750 GW’a “ulaşmış” olacak.
Raporun yazarları, gün boyunca değişkenlik gösteren yenilenebilir enerji arzının taleple uyumlu hale getirilmesine yardımcı olabilecek bataryalara, akıllı sayaçlara ve diğer “temiz esneklik” biçimlerine yatırım yapılması çağrısında bulundu.
