Yeni Kaos Reçetesi: Tayvan Tehlikesi Kapıda, Trump’ın Sözleri Çin’e Cesaret Veriyor
Donald Trump’ın “Grönland ve Panama Kanalı’nı ele geçirme” açıklamaları, yalnızca komedi malzemesi olmakla kalmayıp, küresel siyasi dengeleri etkileyebilecek ciddi bir risk taşıyor. Bu söylemler, Çin’in Tayvan’a yönelik iştahını artırabilecek bir “izin kağıdı” gibi algılanabilir.
Çin’in Tayvan’a Bakışı
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in Tayvan üzerindeki iddiaları, tarihsel, ulusal ve kültürel bağlarla sürekli olarak gündeme geliyor. Trump’ın Grönland ve Panama Kanalı gibi stratejik noktaları ele geçirme tehditleri, Çin’in Tayvan’a yönelik agresif bir adım atmasına zemin hazırlayabilir. ABD’nin Trump dönemindeki bu tür söylemleri, Çin’e “uluslararası normların ihlali” konusunda güçlü bir gerekçe sunabilir.
Çinli uzmanlar arasında dolaşan şu fıkra, bu algıyı net bir şekilde yansıtıyor:
Soru: Trump Grönland’dan ve Panama Kanalı’ndan bahsedince Şi Cinping ne demiş?
Cevap: “Benim de canım Tayvan çekti.”
Bu mizahi yaklaşım bile, Çin’in Tayvan’a yönelik niyetlerini yeniden tartışmaya açabileceğini gösteriyor.
Putin ve Rusya Faktörü
Trump’ın açıklamaları sadece Çin değil, Rusya için de cesaretlendirici bir ortam yaratabilir. Vladimir Putin’in Ukrayna üzerindeki iddiaları ve Kırım’ın ilhakı gibi adımları, Trump’ın bu söylemleriyle daha da meşruiyet kazandırabilir. Özellikle Trump’ın Grönland ve Panama Kanalı’na yönelik çıkışlarının ardından, Rusya’nın uluslararası yasa ve normlara uyma konusundaki baskıya karşı argümanlarını güçlendirmesi beklenebilir.
Putin’in basın danışmanı Dmitri Peskov’un, “Washington’dan gelen söylemleri büyük ilgiyle takip ediyoruz,” açıklaması, bu durumun bir yansıması.
“Şakalar” ve Gerçek Hasar
Trump’ın bu söylemleri birçok kişi tarafından ciddiye alınmayan şakalar olarak değerlendirilebilir. Ancak bu ifadeler, küresel düzenin temellerine zarar veren birer kaos reçetesi olabilir. ABD’nin liderliği ve II. Dünya Savaşı sonrası kurulan dünya düzeni, Trump’ın bu tür açıklamalarıyla sarsılma riski taşıyor.
Bu “şakalar,” yalnızca siyasi rakipleri değil, uluslararası düzenin diğer aktörlerini de kışkırtıcı nitelikte. Trump, bu söylemleri devam ettirirse, küresel güç dengesinde geri dönülemez bir domino etkisi yaratabilir.
Tayvan İçin Kritik Süreç
Tayvan’ın geleceği, yalnızca Çin’in niyetleri değil, aynı zamanda ABD’nin uluslararası normlara ve barışa ne kadar bağlı kalacağına bağlı. Trump gibi liderlerin pervasız söylemleri, Tayvan’ın uluslararası statüsü üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.
Kaynak: NYT / Thomas L. Friedman
