Suriye’de Esad Dönemi Kapandı: Liderlik Yolculuğu ve Çöküşün Hikayesi

Suriye’nin başkenti Şam’da muhaliflerin Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na girmesiyle 53 yıllık Esad rejimi resmen sona erdi. Beşşar Esad, babası Hafız Esad’dan devraldığı liderliği boyunca otoriter yönetim, iç savaş ve insani krizlerle anılan bir döneme imza attı. Ancak bu liderlik yolculuğu, onun için beklenmedik bir şekilde başlamıştı.

Liderlik İçin Doğmamış Bir Doktor

11 Eylül 1965’te Şam’da dünyaya gelen Beşşar Esad, orta halli ve güçlü bir siyasi ailede büyüdü. Babası Hafız Esad, 1971’den itibaren ülkenin lideriydi.
Esad, Şam Üniversitesi’nde tıp eğitimi aldı. Göz doktoru olarak kariyer yapmaya karar veren Beşşar, 1992’de eğitimine Londra’da devam etti.
Liderlik rolü için hazırlanmamış olan Esad’ın yaşamı, 1994 yılında ağabeyi Basil Esad’ın ani bir trafik kazasında ölmesiyle değişti. Basil, liderlik için hazırlanan kişiydi. Onun ölümüyle, baba Hafız Esad gözünü Beşşar’a çevirdi.

Siyaset Yolunda Zorunlu Adımlar

Ağabeyinin ölümünün ardından Beşşar Esad, liderlik için hızla yetiştirilmeye başladı. Askeri akademide eğitim aldı, cumhuriyet muhafızlarına katıldı ve kısa sürede albay rütbesine yükseldi.
Halk nezdindeki popülaritesini artırmak için yolsuzlukla mücadele kampanyasının başına getirildi ve modern bir lider imajı yaratılmaya çalışıldı.
2000 yılında Hafız Esad’ın ölümüyle, Suriye anayasası Beşşar’ın yaşına uygun şekilde değiştirildi. Liderlik yaşı 40’tan 34’e düşürüldü. Aynı yıl Beşşar, hem Baas Partisi lideri hem de Suriye Devlet Başkanı oldu.

İlk Yıllar: Umutlar ve Hayal Kırıklıkları

Beşşar Esad, ilk konuşmasında demokratik reformlar ve liberal ekonomi vaat etti. Ancak bu vaatlerin hiçbiri tam anlamıyla gerçekleşmedi. Babasının izinden giderek otoriter yönetimi sürdürdü.
Şam Baharı adı verilen dönemde, basın özgürlüğü ve ifade hakkı konularında geçici iyileştirmeler yapıldı. Ancak bu kısa sürede sona erdi. Reform yanlısı isimler tutuklandı, siyasi baskılar arttı.
Beşşar Esad, ülkenin ekonomisinde reform yapmayı tercih etti. Ancak bu reformlar yalnızca iktidara yakın çevrelere yarar sağladı.

İç Savaşın Başlangıcı

2011 yılında, Arap Baharı’nın etkisiyle Suriye’de halk, demokrasi ve özgürlük talebiyle sokaklara döküldü. Esad rejimi, protestoları şiddetle bastırarak krizi iç savaşa dönüştürdü.
Rejimin, kimyasal silah kullanımı ve muhaliflere yönelik acımasız saldırıları uluslararası toplumda tepkiye yol açtı.
Muhalif grupların yanı sıra, DEAŞ’ın yükselişi ve terör örgütlerinin varlığı Suriye’yi daha da karmaşık bir duruma soktu.

Uluslararası Destek ve Muhalefetin Çöküşü

Beşşar Esad, uluslararası tecritten kurtulmak için Rusya ve İran ile güçlü bir ittifak kurdu.
Rusya’nın 2015’te iç savaşa doğrudan müdahalesi, rejimin kontrolü yeniden kazanmasında önemli bir rol oynadı. Rus hava saldırıları ve İran destekli milislerin yardımıyla Esad, başta Halep olmak üzere birçok bölgeyi geri aldı.
Muhalifler, 2020’lere gelindiğinde ülkenin kuzeybatısındaki İdlib bölgesi ile sınırlı kaldı.

2024: Çöküş ve Kaçış

2024 Aralık ayında, Suriye muhalifleri, Halep, Hama, Humus ve Dera gibi önemli şehirlerin ardından başkent Şam’a girdi.
Esad rejiminin ordusu, Cumhurbaşkanlığı Sarayı ve diğer stratejik noktalardan çekildi.
Beşşar Esad’ın, şimdilik bilinmeyen bir yere kaçtığı açıklandı.
Başbakan Muhammed Gazi El-Celali, halka seçilecek yeni hükümetle çalışmaya hazır olduklarını duyurdu.

Esad’ın Mirası: Bir Ülkenin Yıkımı

Beşşar Esad, babasının mirasını devam ettirerek Suriye’yi on yıllar süren bir diktatörlükle yönetti. Ancak iktidarı, ülkeyi iç savaşın eşiğine getirdi: