Bartonella Quintana: Hijyen Yetersizliği Hastalığı Yaygınlaştırıyor
ABD’de evsizlik oranları rekor seviyelere ulaşırken, vücut bitleriyle yayılan ve “siper humması” olarak bilinen Bartonella quintana enfeksiyonu endişe yaratıyor. Birinci Dünya Savaşı’nda yüz binlerce askeri etkileyen bu hastalık, günümüzde evsizler ve organ nakli alıcıları için ciddi bir tehdit oluşturuyor.
Evsizlikte Rekor Artış
Ulusal Evsizliği Sona Erdirme İttifakı’nın raporuna göre, ABD’de evsizlerin oranı 2023 yılında bir önceki yıla göre %9,7 arttı. Bu, 2006’dan bu yana en büyük yıllık artış olarak kaydedildi. Kanada’da da durum benzer: Alberta eyaletinde evsizlerin sayısı yalnızca Ocak-Eylül 2023 arasında %70 oranında artış gösterdi. Bu hızlı artış, hijyen imkanlarından yoksun bireyler arasında bulaşıcı hastalıkların yayılmasını kolaylaştırıyor.
Siperlerden Sokaklara: Bartonella Quintana
Birinci Dünya Savaşı sırasında “siper humması” olarak bilinen ve vücut bitleriyle yayılan hastalık, günümüzde evsiz nüfus ve organ nakli hastaları arasında tekrar görülmeye başladı. CDC (Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri), ABD’de New York’ta evsiz kalan beş kişi ve aynı kadavradan organ nakli yapılan iki kişinin enfekte olduğunu açıkladı. Organ bağışçısının da evsiz olduğu belirtilirken, iki nakil hastasının hayatını kaybettiği ifade edildi.
Benzer vakalar Kanada’da da görüldü. Alberta’da organ nakli yapılan altı hastada enfeksiyon tespit edilirken, bu kişilerden hiçbirinin hayatını kaybetmediği bildirildi.
Hastalığın Yayılma Yolları
Bartonella quintana, genellikle hijyen koşulları kötü olan ortamlarda yaşayan bireylerde görülüyor. Vücut bitleri, giysiler ve yatak takımları gibi eşyaların ortak kullanımıyla bulaşıyor. Isırıklar, şiddetli kaşıntıya neden olurken, kaşınma sırasında bit dışkıları deriye sürülüyor ve bakteriler kan dolaşımına geçiyor. Bu enfeksiyon, kanda uzun süre sessiz kalabiliyor ve enfekte bireyler bitler aracılığıyla hastalığı yaymaya devam edebiliyor.
Teşhis ve Tedavi Zorlukları
Hastalığın teşhisi oldukça güç. Bartonella quintana, yavaş büyüdüğü için rutin kan testlerinde tespit edilmesi üç haftayı bulabiliyor. Özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan organ nakli hastalarında enfeksiyon çok daha ağır seyrediyor. Enfeksiyon genellikle antibiyotiklerle tedavi ediliyor. Tedavi edilmediğinde ise endokardit (kalp kapağı iltihabı) gibi ciddi komplikasyonlara yol açabiliyor.
Hijyen Hizmetleri Yetersiz
San Francisco, Los Angeles, Seattle ve Austin gibi şehirlerde mobil duş ve çamaşırhane hizmetleri kurulmasına rağmen, bu kaynakların mevcut ihtiyacı karşılamaktan çok uzak olduğu belirtiliyor. Temel hijyen hizmetlerine erişimin artırılması, enfeksiyonun yayılmasını önlemede kritik bir adım olarak görülüyor.
Doktorlara ve Nakil Merkezlerine Uyarı
CDC, organ nakli merkezlerinin bağışçılarının barınma durumlarını sorgulamasını ve doktorların evsiz hastalarda Bartonella quintana enfeksiyonu ihtimalini göz önünde bulundurmasını öneriyor. Özellikle enfekte bireylerden organ nakli yapılan hastaların düzenli kontrol altında tutulması gerektiği vurgulanıyor.
Yoksullukla Bağlantılı Bir Hastalık
Manitoba Üniversitesi’nden enfeksiyon hastalıkları uzmanı Dr. Carl Boodman, Bartonella quintana enfeksiyonunun hijyen imkanlarından yoksun topluluklarda hızla yayıldığını belirtiyor. Dr. Boodman, “Bu hastalık, doğrudan yoksullukla bağlantılıdır. Ancak düzenli olarak temiz suya ve barınma imkanlarına erişiminiz varsa risk neredeyse sıfırdır,” diyor.
Siper Hummasının Tarihi
Birinci Dünya Savaşı’ndan günümüze uzanan bu hastalığın kökenleri aslında çok daha eskiye dayanıyor. Araştırmalara göre, Bartonella quintana enfeksiyonu birinci yüzyıldan 19’uncu yüzyıla kadar hem askerleri hem de sivilleri etkiledi. Tarihi boyunca savaş alanlarında ve yoksulluk içinde yaşayan topluluklarda görülen bu hastalık, hijyen koşullarının kötü olduğu her ortamda varlığını sürdürüyor.
