Bloomberg: İran, Trump’ın Olası Maksimum Baskı Politikasına Hazırlanıyor
Bloomberg’in analizine göre, İran liderleri, Donald Trump’ın ikinci başkanlık dönemine başlaması ihtimaline karşı hazırlık yapıyor. Tahran, bu kez pragmatik bir yaklaşım sergileyerek Trump yönetimiyle daha esnek bir ilişki kurmayı hedefliyor. Ancak Trump’ın olası “maksimum baskı” politikası, İran ekonomisi ve petrol ticareti üzerinde yeniden derin yaralar açabilir.
Trump Döneminin İran Üzerindeki Etkileri
Donald Trump’ın 2018’de İran’ın nükleer anlaşmasından çekilmesi ve ağır yaptırımlar uygulaması, İran ekonomisini derinden sarsmıştı. Bloomberg’e konuşan İranlı iş lideri Cyrus Razzaghi, Trump döneminde İran’ın ekonomik izolasyonunun arttığını ve şirketlerin büyük zarar gördüğünü belirtti. “O dönemde savaş çıkacak diye düşündük” diyen Razzaghi, İran ekonomisinin hala o günlerin etkilerini hissettiğini vurguladı.
Pragmatik Mesajlar ve Zeytin Dalı
Yeni İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, nükleer programda uzlaşmacı bir çizgi izleyerek Batı’ya zeytin dalı uzattı. Geçtiğimiz hafta Birleşmiş Milletler’in nükleer gözlemcisine, uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurma taahhüdünde bulunan Tahran, bu hamlesiyle Trump yönetimine bir işbirliği sinyali verdi. Ancak bu yaklaşımın Trump tarafından nasıl karşılanacağı belirsizliğini koruyor.
Washington merkezli Uluslararası Kriz Grubu’nun İran Projesi Direktörü Ali Vaez’e göre, “Trump yönetiminin İran rejimi karşıtı direncini aşmak için Tahran’ın doğrudan iletişim kanalları oluşturması gerekecek.”
Petrol Ticaretinde Belirsizlik
Trump’ın yeniden başkan olması halinde, İran’ın petrol ihracatının yeniden ciddi baskı altına gireceği öngörülüyor. PVM Oil Associates Ltd. analisti John Evans, Trump’ın eski döneminde olduğu gibi İran petrolüne yönelik yaptırımları artıracağını belirtti.
Tahran’ın en büyük müşterisi olan Çin, düşük fiyatlarla İran petrolünü satın alarak ülke ekonomisine destek sağlarken, Biden yönetiminin yaptırımları gevşetmesi sayesinde İran petrol ihracatı son yıllarda toparlandı. Ancak bu toparlanmanın, Trump’ın “maksimum baskı” politikasına dayanıp dayanamayacağı belirsiz.
İran Ekonomisinin Kırılganlığı
İran, yüksek enflasyon, yakıt sıkıntısı ve beyin göçü gibi büyük ekonomik sorunlarla boğuşuyor. Riyal, dolar karşısında son yıllarda %90 değer kaybederken, sermaye çıkışları ülke ekonomisini derinden etkiliyor. Tahran yönetimi, ABD ile yeni bir anlaşmaya vararak yaptırımların hafifletilmesini ve ekonomik normalleşmeyi sağlamayı umuyor.
Bölgesel Gerilimler ve Protestolar
İran’ın altyapı eksiklikleri nedeniyle elektrik kesintileri ve yakıt sorunları sürerken, bu durumun halk arasında yeni protestolara yol açabileceği endişesi bulunuyor. 2019’da benzin fiyatlarındaki artış nedeniyle ölümcül protestolar yaşanmış, 2022’de ise ülke genelinde büyük bir halk ayaklanması patlak vermişti.
Yeni Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, iç gerilimleri hafifletmek için Batı ile ilişkileri geliştirmeyi öncelikli hedef olarak belirledi. Ancak Trump yönetiminin olası sert tutumu, bu çabaları sekteye uğratabilir.
Trump’ın İran’a Yönelik Muhtemel Politikası
Trump’ın ilk döneminde olduğu gibi, İran’a yönelik sert bir yaptırım politikası izlemesi bekleniyor. Ancak İran yönetimi, Trump ile doğrudan iletişim kurarak bu kez farklı bir yol izlemeyi hedefliyor. Trump’ın İran politikasını, İsrail’e yakın isimlerin kabinesindeki etkisi ve İran’a yönelik askeri müdahaleyi savunan figürlerin varlığı şekillendirebilir.
Pragmatizm mi, Maksimum Baskı mı?
İran, ekonomik ve siyasi baskılarla boğuşurken, Trump yönetiminin izleyeceği politika, ülkenin geleceğini belirlemede kritik bir rol oynayacak. İran yönetimi pragmatik bir yaklaşım benimseyerek ilişkileri düzeltmeye çalışsa da Trump’ın geçmişteki baskıcı politikalarını tekrarlaması, Tahran’ın zorluklarını artırabilir.
