COP29’da İklim Finansmanı Tartışması: Fon Artışı Yetersiz mi?

Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de gerçekleşen COP29 İklim Zirvesi, zengin ülkelerin yıllık dönüşüm fonunu 300 milyar dolara çıkarma sözü vermesiyle sona erdi. Ancak bu miktar, az gelişmiş ülkelerin talep ettiği 1.3 trilyon dolarlık finansman ihtiyacının oldukça altında kaldı. Başta Afrika ve küçük ada ülkeleri olmak üzere pek çok temsilci, bu tutarı “çok az, çok geç” olarak nitelendirdi.

Uzlaşı Zor Şartlarda Sağlandı

Zirve, planlanandan 33 saat sonra tamamlanabilirken, müzakereler sık sık sert tartışmalara sahne oldu. Bir ara anlaşma sağlanamama riski ortaya çıktı. Sonuçta 2035 itibarıyla yıllık dönüşüm fonunun 1.3 trilyon dolara çıkarılması hedefi konulsa da bu uzun vadeli bir vaat olarak değerlendiriliyor.

Gelişmekte Olan Ülkelerin Talepleri

Az gelişmiş 45 ülkeyi temsil eden blok, iklim değişikliğiyle mücadelede yıllık 1 trilyon dolara ihtiyaç duyduklarını belirtti. Bu finansmanın; temiz enerjiye geçiş, aşırı iklim olaylarına dayanıklı altyapı geliştirilmesi, kuraklığa dayanıklı tarım ve erken uyarı sistemlerinin kurulması gibi alanlarda kullanılacağı vurgulandı.

Türkiye ve Fosil Yakıt Eleştirisi

Türkiye’deki sivil toplum kuruluşları, COP29’a ilişkin değerlendirmelerinde Türkiye’nin kömürden çıkış için bir tarih belirlememesini ve nükleer enerjiye yatırım yapmayı sürdürmesini eleştirdi. Bu politikaların çevresel sürdürülebilirlik açısından sorunlu olduğu ve ülkenin dışa bağımlılığını artıracağı ifade edildi.

Trump’ın Gölgesi

Zirve, eski ABD Başkanı Donald Trump’ın iklim politikalarına yönelik endişelerin etkisiyle de şekillendi. Trump’ın Paris İklim Anlaşması’ndan ülkesini çekmesi, diğer gelişmiş ülkelerin katkılarında temkinli davranmasına yol açtı. Cambridge Üniversitesi’nden Profesör Joanna Depledge, bu durumun dönüşüm fonunun düşük kalmasında etkili olduğunu belirtti.

Eleştiriler ve Tepkiler

Küçük Ada Devletleri İttifakı Başkanı Cedric Schuster, “Adalarımız batıyor. Bu kötü anlaşmayı halkımıza nasıl götürmemizi bekliyorsunuz?” diyerek kararı eleştirdi. Birleşmiş Milletler yetkilileri ise anlaşmanın eksiklerine rağmen ilerleme kaydedildiğini savundu.

Gelecekteki Adımlar

BM’nin açıkladığı plana göre, dönüşüm fonu artırılmaya çalışılacak. Ancak az gelişmiş ülkelerin hızla artan ihtiyaçları ve gelişmiş ülkelerin finansal taahhütlerindeki eksiklikler arasında derin bir uçurum var. Uzmanlara göre, bu uçurum kapatılmazsa iklim krizine yönelik çözüm arayışları yetersiz kalacak.