İlber Ortaylı’dan Daron Acemoğlu’na: “Daha Ciddi Yorumlar Yapmalı”
Prof. Dr. İlber Ortaylı, Nobel ödüllü ekonomist Daron Acemoğlu’nun geçmişteki bazı yazıları ve açıklamalarına yönelik eleştirilerde bulundu. Ortaylı, Acemoğlu’nun özellikle Osmanlı dönemi Arap ülkeleri, Macaristan ve Mustafa Kemal Atatürk ile ilgili yaptığı değerlendirmelerin eksik ve hatalı olduğunu vurguladı.
“Osmanlı Dönemi Arap İktisadi Gelişimi Üzerine Yorumu Boştu”
Acemoğlu’nun, Oksijen gazetesinde kaleme aldığı Arapların Osmanlı dönemindeki iktisadi gelişimi üzerine yazısını eleştiren Ortaylı, şu ifadeleri kullandı:
“Anglosakson tarihçiler ve İsrail kaynaklı 19. yüzyıl Arap ülkeleri üzerine ciddi araştırmalar var. Acemoğlu’nun yazısında bu derinlik yoktu. Görüşleri, kampüste konuşulan Arap entelektüellerinin etkisinde kalmış.”
Ortaylı, Acemoğlu’nun Mark Sykes gibi dönemin önemli figürlerinden habersiz yorumlar yaptığını belirtti.
“Macaristan Yorumu Densizliktir”
Ortaylı, Acemoğlu’nun yine Oksijen gazetesinde Macaristan üzerine kaleme aldığı yazıda, ülkenin Avrupa Birliği’nden çıkarılması gerektiğine dair görüşlerini “densizlik” olarak nitelendirdi:
“Macaristan demokrat değilmiş, Avrupa Birliği’nden atılmalıymış. Avrupa tarihini ne kadar bildiğini bilmiyorum. Avrupa Birliği Macaristan’ı atarsa neye yarar? Bu gibi ifadeler kahve sohbetlerinde yapılabilir, ama yazıya dökülmesi profesyonel ciddiyetsizliktir.”
Atatürk Eleştirilerine Tepki
Acemoğlu’nun, Mustafa Kemal Atatürk’ün gücü merkezileştirme çabalarına dair eleştirileri de Ortaylı’nın gündemindeydi. Ortaylı, Acemoğlu’nun bu yorumlarında Erich Jan Zürcher gibi tarihçilerin sınırlı kaynaklara dayanan analizlerinden etkilendiğini ifade etti:
“Zürcher sınırlı bir kaynak yorumcusudur. Daha kapsamlı kaynaklar Bernard Lewis, Andrew Mango ya da Paraşkev Paruşev gibi isimlerde bulunur.”
“Nobel Ödülü, Daha Dikkatli Yorumları Gerektirir”
Ortaylı, Acemoğlu’nun bilim ödülünün önemini hatırlatarak, akademik birikimine uygun daha oturaklı ve dikkatli değerlendirmeler yapması gerektiğini söyledi:
“Aldığı bilim ödülünün ağırlığını düşünerek, daha oturaklı yorumlar yapması tavsiye edilir. Tarihsel meselelerde yüzeysel görüşler toplumda yanlış anlamalara yol açabilir.”
