TCMB Raporu: AB Ekonomisindeki Büyüme Türkiye İhracatını Destekliyor
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), blog sayfası Merkezin Güncesi‘nde yayımladığı “Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne (AB) İhracatında Belirleyici Unsurlar” başlıklı analizinde, Türkiye’nin AB’ye yaptığı ihracatın gelecekte de artmaya devam edeceğini belirtti. AB’de milli gelir büyümesinin kademeli olarak artması ve ithalatın büyümesinin gelir büyümesine oranla tarihi ortalamalara yakınsaması, Türkiye’nin ihracatını destekleyici unsurlar olarak öne çıkıyor.
Analizin Temel Bulguları
TCMB’de Başdanışman Mahmut Günay, Uzman Ahmet Bilal Kurtoğlu ve Uzman Yardımcısı Furkan Höçük tarafından hazırlanan bu analiz, Türkiye’nin AB’ye yaptığı ihracatın belirleyici unsurlarını değerlendiriyor. Analiz, Türkiye ekonomisinin 2023’ün üçüncü çeyreğinden itibaren bir dengelenme sürecine girdiğini ve küresel büyümedeki yavaşlamanın Türkiye’nin ihracat performansını etkilediğini belirtiyor.
2002-2007 yıllarında Türkiye’nin AB’ye reel ihracatının istikrarlı bir şekilde arttığı, ancak 2008’deki küresel finans krizi ile bu artışın yavaşladığı vurgulandı. Kovid-19 sonrası toparlanma sürecinde, ihracat salgın öncesi seviyeyi aştı. Ancak 2022 son çeyreğinden itibaren ihracat, 2010-2019 dönemindeki büyüme eğiliminin altında bir seyir izlemeye başladı.
AB Talep ve İthalat Dinamikleri
Türkiye’nin AB’ye yaptığı mal ihracatında AB talep göstergesinin belirleyici rol oynadığı gözleniyor. Analiz, özellikle 2022 yılının üçüncü çeyreğinden sonra AB milli geliri ile AB mal ithalatı arasındaki ayrışmaya işaret ediyor. AB mal ithalatının milli gelire oranı 2022 son çeyreğinden itibaren düşerken, hizmet ithalatının oranı ise artmaya devam ediyor.
AB’de ithalat dinamiklerine ilişkin yapılan çalışmalar, ithalatın milli gelir esnekliğindeki düşüşü birkaç faktöre bağlıyor. Özellikle tüketimin mallardan hizmetlere kayması ve stoklardaki azalma, ithalatın gelir esnekliğindeki düşüşe katkı sağlıyor.
Model Tahminleri ve Türkiye’nin AB İhracatı
Analizde, Türkiye’nin AB’ye yaptığı ihracatın talep ve göreli fiyat değişkenleri üzerinden modellendiği belirtiliyor. 2003-2019 aralığında yapılan tahminler, AB talep göstergesinin Türkiye’nin AB’ye ihracatındaki temel belirleyici olduğunu doğruluyor. Türkiye’nin AB pazarındaki payının, Ocak 2023‘ten itibaren kademeli olarak arttığı da analizde vurgulanıyor.
