Orman Yangınlarından Kaynaklanan Duman Kirliliği Yılda 12.000 Kişinin Ölüm Riskini Arttırıyor

Yeni bir araştırmaya göre, küresel ısınma, gezegenin daha fazla alanının orman yangınlarından zarar görmesine ve her yıl muhtemelen 12.000 kişinin duman soluyarak ölmesine neden oluyor.

Bir modelleme çalışmasında, küresel ısınmanın özellikle Avustralya, Güney Amerika, Avrupa ve Asya’nın kuzey ormanlarında orman yangını dumanından kaynaklanan ölüm riskini artırdığı bulundu.

Ayrı bir araştırmada ise 2003-2019 yılları arasında küresel ısınmanın gezegenin yanan alanını neredeyse %16 artırdığı, ancak ormanları ve savanları yollar veya tarım için temizlemek gibi diğer insan eylemlerinin toplam yanan alanı %19 oranında azalttığı belirtildi.

Nature Climate Change dergisinde yayımlanan her iki araştırma da, atmosfere sera gazı emisyonu eklemenin, arazi temizleme gibi diğer insan eylemleriyle karşılaştırıldığında orman yangınları üzerindeki etkisini ayrıntılı olarak ele aldı.

Japonya Ulusal Çevre Çalışmaları Enstitüsü’nden Dr. Chae Yeon Park liderliğindeki araştırmada, 2010’lu yıllarda her yıl yaklaşık 100.000 kişinin, akciğerlere ve kan dolaşımına nüfuz edebilen PM2.5 adı verilen küçük parçacıklar içeren yangınlardan çıkan dumanı solumaktan öldüğü tahmin ediliyor.

Küresel ısınmanın bu ölümlere nasıl katkıda bulunduğunu anlamak zordu çünkü daha yüksek sıcaklıklar ve daha düşük nem yangın riskini artırırken, ormanların ve savanların parçalanması gibi diğer doğrudan insan müdahaleleri yanabilecek alanı azaltıyor veya yangının yayılmasını engelliyor.

Sorunun üstesinden gelmek için araştırmacılar, günümüz iklim koşullarında küresel bitki örtüsü ve yangına ilişkin üç modeli incelediler ve bunları, günümüz iklim değişikliği etkilerinin ortadan kaldırıldığı bir modelle karşılaştırdılar.

Sonuçlar farklılık gösterse de, İngiltere, ABD, Almanya ve Çin’in de aralarında bulunduğu sekiz ülkeden yazarlar, küresel ısınmanın tüm vakalarda orman yangınlarından kaynaklanan PM2.5’i soluyan insanlardan kaynaklanan ölümlerin artmasına neden olduğunu buldu.

Bazı bölgelerde yangın riskini artıran en önemli etken sıcaklık artışı olurken, bazılarında ise nem oranının düşmesi oldu…

Yazarlar, orman yangınlarının sağlık üzerindeki etkilerinin hafife alınabileceğini, çünkü “yangından kaynaklanan parçacıkların toksisitesinin” diğer kaynaklara göre daha şiddetli olduğunu söyledi.

Avustralya Ulusal Üniversitesi Ulusal Epidemiyoloji ve Nüfus Sağlığı Merkezi Direktörü Prof. Hilary Bambrick , Avustralya’da milyonlarca insanın 2019 ve 2020’deki kara yaz yangınları sırasında dumandan kaynaklanan tehlikeli ve uzun süreli kirliliğe maruz kaldığını söyledi.

Çalışmaya dahil olmayan Bambrick, “Bu durum o dönemde yüzlerce kişinin ölümüne yol açtı ve muhtemelen birçok kişi için uzun vadeli sağlık sonuçları doğuracak” dedi.

İngiltere ve Belçika’dan bilim insanlarının öncülük ettiği ayrı bir araştırmada , küresel ısınmanın özellikle Avustralya, Sibirya ve Afrika savanlarında orman yangını riskini artırdığı tespit edildi.

Brüksel Vrije Üniversitesi’nden Seppe Lampe, insan faaliyetlerinin gezegenin yanan alanlarının azalmasına yardımcı olduğunu söylerken, “iklim değişikliğinin etkisi artmaya devam ediyor” dedi.

VUB’deki çalışmanın ortak yazarlarından Prof. Wim Thiery, iklim değişikliğinin yakılan alan miktarını artırma hızının “her yıl arttığını” söyledi.