İsrail Saldırısı Beklentisi İran Ekonomisini Çökertiyor: Para Birimi ve Hisseler Eriyor
İsrail ile İran arasındaki gerilim tırmanırken, olası bir İsrail saldırısı beklentisi İran ekonomisini ciddi şekilde etkiledi. Tahran yönetimi, balistik füze saldırılarının ardından kendini bir savaş tehdidinin gölgesinde buldu. Bu durum, İran’ın para birimi ve borsa endekslerinde sert düşüşler yaşanmasına neden olurken, yabancı havayolu şirketleri de uçuşlarını iptal etmeye başladı. İranlılar, İsrail-İran savaşının eşiğinde oldukları korkusuyla endişeli bir bekleyiş içinde.
Para Birimi ve Hisse Senetleri Değer Kaybediyor
İran, ekonomik ve politik belirsizliklerin ortasında büyük bir krize sürükleniyor. İran’ın İsrail’e yönelik balistik füze saldırısından sadece bir gün önce, 30 Eylül’de 610 bin olan riyal, Pazartesi günü ABD doları karşısında yüzde 5 değer kaybederek 640 bine geriledi. Aynı zamanda Tahran Borsası’nın ana endeksi Tedpix de yüzde 6 değer kaybetti. Endeks, 2.131 milyondan 2.007 milyona geriledi ve ülkedeki ekonomik kriz derinleşti.
Birçok yatırımcı, yaklaşan saldırı korkusu nedeniyle hisse senetlerini hızla elden çıkarmaya çalışıyor ve bu da piyasalardaki düşüşü daha da hızlandırıyor. Ekonomi analisti Saeed Laylaz, İran’ın bu tür siyasi krizlerle başa çıkma konusunda deneyimli olduğunu belirtse de, mevcut çalkantıların ciddi ekonomik yıkım yaratabileceğini vurguladı.
Havayolu Şirketleri Uçuşları Askıya Alıyor
İran’a yönelik olası bir İsrail saldırısı, bölgedeki hava trafiğini de felç etti. Birçok yabancı havayolu şirketi, güvenlik endişeleri nedeniyle İran’a uçuşlarını durdurdu. Emirates, Qatar Airways ve Türk Hava Yolları gibi büyük havayolu şirketleri İran’a yönelik tüm uçuşlarını askıya alırken, Flydubai hâlâ İran’a uçuş gerçekleştiren tek yabancı havayolu şirketi olarak kaldı.
Tahran’ın İmam Humeyni Havalimanı’ndaki bir yolcu, uçuş iptalleri nedeniyle yaşadığı zorlukları dile getirerek, “İran Air uçuşum aniden iptal edildi ve Frankfurt’tan Tahran’a ulaşmam üç gün sürdü” dedi. Bir diğer yolcu ise İskoçya’dan gelirken Gürcistan üzerinden aktarma yapmak zorunda kaldığını ve bu yolculuğun kendisine normal fiyatın iki katına mal olduğunu belirtti.
İran Halkı Savaş Endişesi İçinde
İran’da savaş korkusu her geçen gün artıyor. Nisan ayında İsrail ile İran arasında yaşanan karşılıklı saldırılardan sonra halk, bu gerilimin tam ölçekli bir savaşa dönüşmesinden endişe ediyor. Tahran’da yaşayan 65 yaşındaki Maliheh, “Her yüksek seste paniğe kapılıyorum ve gecenin bir yarısı İsrail’in saldırdığını düşünerek uyanıyorum” dedi. İran’ın ekonomik sıkıntılarının üzerine bir de savaş tehdidi eklenince, halkın psikolojik yükü daha da ağırlaştı.
İran hükümetine yakın kaynaklar, rejimin İsrail’e karşı korkusuz olduğunu iddia etse de, yaptırımların ağır yükü altında ezilen İran ekonomisi, yeni bir savaş dalgasını kaldıramayacak durumda. Birçok vatandaş, ülkenin dış politikasına duyduğu hayal kırıklığını ifade ederken, savaş tehdidinin getireceği zorlukların mevcut krizler karşısında daha küçük kalacağını savunuyor.
58 yaşındaki bir şoför olan Hassan, “İki işsiz yetişkin çocuğumla kiralık bir dairede yaşıyorum. Yabancı müşterilerimi çoktan kaybettim, uçuşlar durdu. Benim için zaten korkunç bir durum ve daha da kötüleşecek” diyerek mevcut durumun vahametini dile getirdi.
Diplomatik Çabalar Sürüyor
İran, artan baskı ve saldırı tehditleri karşısında diplomatik temaslarını artırdı. İran Dışişleri Bakanı Abbas Araghchi, son haftalarda dokuz farklı bölge ülkesini ziyaret ederek yoğun bir diplomatik çalışma başlattı. Türkiye’de Hamas liderleriyle görüşen Araghchi, İsrail’in nükleer ve enerji tesislerine yönelik herhangi bir saldırısına karşı uyarılarda bulundu. Ancak rejimin dış politikada izlediği ideolojik çizgi, ülkedeki birçok vatandaşın bu politikalara kayıtsız kalmasına neden oluyor.