50 Bin Dolara Genetik Seçim: Embriyo Üzerinde IQ Taraması Tartışma Yaratıyor
Zengin ailelerin, genetik biliminin yardımıyla çocuklarının zeka düzeyini artırma girişimleri dünya genelinde eleştirilerin odağına yerleşti. ABD merkezli Heliospect Genomics isimli bir şirket, tüp bebek tedavisinden geçen ebeveynlere, embriyolarının IQ’sunu taratma ve “en zeki” embriyoyu seçme imkanı sunarak tartışmalara neden oldu. 50 bin dolar karşılığında 100 embriyo üzerinde yapılan bu test, şirketin gizli çekilen görüntülerle ortaya çıkan faaliyetleri sonrası büyük tepki topladı.
Şirketin Tartışmalı Faaliyetleri
Birleşik Krallık merkezli Hope Not Hate örgütünün gizli çekimlerinden elde edilen videolarda, Heliospect Genomics‘in genetik tarama teknikleriyle IQ tahminine dayalı embriyo seçme hizmeti sunduğu iddia ediliyor. Şirket yetkililerinin, IQ’nun 6 puan artırılabileceği yönündeki iddiaları, bu tür uygulamaların etik sınırlarını sorgulatıyor. Bu gelişmeler, genetik manipülasyon ve öjeni tartışmalarını da yeniden alevlendirdi.
Bilimsel Gerçekler ve Etik Tartışmalar
Genetik bilim, zekanın yalnızca bir kısmının genetik faktörlere dayandığını, çevresel ve sosyal faktörlerin de bu süreçte önemli rol oynadığını öne sürüyor. Heliospect Genomics’in embriyo seçiminde kullandığı teknolojilerin güvenilirliği ve bilimsel doğruluğu hâlâ belirsizliğini korurken, uzmanlar bu uygulamaların toplumsal eşitsizlikleri biyolojik nedenlere indirgeme riskine dikkat çekiyor.
Kaliforniya Genetik ve Toplum Merkezi’nin müdür yardımcısı Katie Hasson, bu tür girişimlerin toplumu üstün ve aşağı genetik kategorilere ayırma tehlikesi taşıdığını belirterek, “Bu tür teknolojiler eşitsizliğin biyolojik bir neden olduğunu varsayıyor ve bu düşüncenin yayılması tehlikeli” diyor.
ABD ve BK’deki Farklı Yasalar
Birleşik Krallık (BK) yasalarına göre, IQ tahminine dayalı embriyo seçimi yasak. Ancak Heliospect Genomics, faaliyetlerini ABD‘de yürüttüğü için bu tür düzenlemelere tabi değil. Şirket, Britanya’da bulunan Biyobankası’nın verilerini kullanarak embriyolar üzerinde çeşitli analizler yapıyor ve bu verilerin kullanımının “erişim şartlarına uygun” olduğunu savunuyor. Şirket yetkilileri, bu hizmetin halen geliştirme aşamasında olduğunu ve tüm yasal düzenlemelere uygun çalıştıklarını belirtiyor.
Gelecekte Neler Olacak?
Heliospect Genomics’in faaliyetleri, genetik bilimdeki sınırları zorlamaya devam ederken, etik tartışmalar da büyüyor. Bilim insanları ve etikçiler, bu tür uygulamaların gelecekte toplumsal eşitsizlikleri artırabileceği ve ayrımcılığı körükleyebileceği konusunda uyarılarda bulunuyor. Öte yandan, zengin ailelerin çocuklarına “daha zeki bir gelecek” sağlama arayışı, genetik bilimle ilgili tartışmaları derinleştiriyor.
